Stručni članak
UDK: 347.44:338.48
doi: 10.46793/GP.1402.53P
OBAVEZE UGOVORNIH STRANA IZ UGOVORA O ALOTMANU
Rad primljen: 14. 12. 2022.
Rad ispravljen: 09. 10. 2023.
Rad prihvaćen za objavljivanje: 27. 12. 2023.
Ugovor o angažovanju ugostiteljskih kapaciteta (ugovor o alotmanu) predstavlja specifičnu vrstu ugovora o turističkim uslugama. Pomenuti ugovor je regulisan Zakonom o obligacionim odnosima ("Sl. list SFRJ", br. 29/78, 39/85, 45/89 - odluka USJ i 57/89, "Sl. list SRJ", br. 31/93, "Sl. list SCG", br. 1/2003 - Ustavna povelja i "Sl. glasnik RS", br. 18/2020.) Potreba posebnog zakonskog regulisanja ovog ugovora je proistekla iz poslovne prakse. Naime, turističke agencije su sa putnicima zaključivale ugovor o organizovanju putovanja. Međutim, zaključivanje pomenutog ugovora je dovodilo turističku agenciju u različite vrste poslovnih rizika, te se u teoriji i praksi pojavila težnja za ugovorom koji će pomenute rizike otkloniti. Prvi problem koji se mogao javiti se odnosio na situaciju da se putniku ponude smeštajni kapaciteti, pa da se nakon izvesnog vremena ispostavi da su oni popunjeni. Time bi se putnik, kao jedna od ugovornih strana, mogao dovesti u stanje pravne nesigurnosti. Sa druge strane, turistička agencija bi se obavezivala da plati naknadu za sve ugovorene kapacitete, bez obzira što nije uspela da ih popuni. Upravo iz potrebe da se ovi problemi iz prakse otklone, nastao je ugovor o angažovanju ugostiteljskih kapaciteta (ugovor o alotmanu), kojim su rešeni najveći rizici do kojih može doći prilikom realizacije ugovornih obaveza.
Ključne reči: ugovor o alotmanu, turistička agencija, ugostitelj, ugostiteljski kapaciteti.
I UVOD
Sa razvojem turizma i sve većeg turističkog prometa pojavila se i potreba da se zakonskim putem ustanove i regulišu ugovori o turističkim uslugama kao posebna vrsta ugovora u privrednom prometu. Specifičnosti koje ova grupa ugovora poseduje naveli su zakonodavca da se regulisanju ovih ugovora na značajan način posveti. Potrebno je istaći i činjenicu da su pravna pravila građanskog prava postala nedovoljna za regulisanje svih spornih situacija koje se mogu pojaviti u vezi sa ovom vrstom ugovora. Ekspanzija turizma je dovela do neophodnosti regulisanja posebnih vrsta ugovora koje će uzeti u obzir sve specifičnosti kojima ovi ugovori obiluju.
Ugovor koji pripada pomenutoj grupi jeste i ugovor o angažovanju ugostiteljskih kapaciteta (ugovor o alotmanu). Zakonom o obligacionim odnosima (ZOO) se ugovor o alotmanu definiše kao ugovor kojim se "ugostitelj obavezuje da u toku određenog vremena stavi na raspolaganje turističkoj agenciji određeni broj ležaja u određenom objektu, pruži ugostiteljske usluge licima koje uputi agencija i plati joj određenu proviziju, a ova se obavezuje da nastoji da ih popuni, odnosno da obavesti u utvrđenim rokovima da to nije u mogućnosti, kao i da plati cenu pruženih usluga, ukoliko je koristila angažovane hotelske kapacitete."[1] Može se primetiti da je "ugovor o alotmanu nastao prilagođavanjem ugovornih formi potrebama turističkog prometa i specifičnoj aktivnosti turističkih agencija na organizovanju paušalnih putovanja."[2]
Ugovor o angažovanju ugostiteljskih kapaciteta (ugovor o alotmanu) predstavlja formalan i dvostranoobavezujući pravni posao što konkretno znači da se njime stvaraju obaveze za obe ugovorne strane.
II OBAVEZE TURISTIČKE AGENCIJE
Osnovne obaveze turističke agencije iz ovog ugovora su: popunjavanje angažovanih kapaciteta, obaveštavanje o nemogućnosti popunjavanja istih, plaćanje cene i pridržavanje ugovorenih cena, dostavljanje liste gostiju, kao i izdavanje vaučera.
A. Popunjavanje angažovanih kapaciteta i obaveza obaveštavanja o toku popunjavanja kapaciteta
Osnovna obaveza koju je turistička agencija dužna ispuniti tiče se popunjavanja angažovanih kapaciteta. Sama ta obaveza je, kao jedna od ključnih, postavljena i u Zakonu o obligacionim odnosima. Pomenuta obaveza spada u obligaciju sredstva, jer turistička agencija ne garantuje popunjavanje.[3] S tim u vezi, prilikom izvršavanja ove ugovorne obaveze, turistička agencija je dužna da tesno sarađuje sa ugostiteljem i da ga redovno obaveštava o toku popunjavanja angažovanih kapaciteta. Zbog oscilacija na osetljivom turističkom tržištu, turistička agencija najčešće nije u mogućnosti da unapred preuzme čvrstu obavezu da popuni sve angažovane kapacitete ugostitelja, pa se zbog toga, obično, zaključuje ugovor o alotmanu, kojim se agencija obavezuje da nastoji da popuni ugovorene kapacitete ugostitelja, s pravom turističke agencije da odustane od angažovanih smeštajnih kapaciteta.[4] Dakle, može se zaključiti da je turistička agencija dužna nastojati da popuni navedene kapacitete. Ona ima mogućnost odustanka od te obaveze u rokovima koji su utvrđeni ugovorom i posebnim uzansama. Turistička agencija je dužna da obavesti ugostitelja o nemogućnosti popunjavanja angažovanih kapaciteta. Drugim rečima, turistička agencija je dužna da u ugovorenim ili uobičajenim rokovima obavesti ugostitelja o tome i da mu dostavi listu gostiju, kao i da u obaveštenju odredi rok do koga ugostitelj može slobodno raspolagati angažovanim kapacitetima.[5] Ugostiteljski kapaciteti koji u listi gostiju nisu označeni kao popunjeni, smatraju se slobodnim od dana prijema te liste od strane hotela za period na koji se lista odnosi. Posle proteka toga roka turistička agencija ponovo stiče pravo da popunjava angažovane smeštajne kapacitete.[6]
Turistička agencija, dakle, može samo privremeno odustati od korišćenja pomenutih kapaciteta a da time ne raskine pomenuti ugovor. Međutim, ovo pravo je uslovljeno slanjem obaveštenja ugostitelju. U slučaju da obaveštenje o odustanku ne bude poslato u predviđenom roku, ugostitelj ima pravo na naknadu štete.[7]
Potrebno je da ugovorom o alotmanu budu precizirani i rokovi u kojima će turistička agencija početi da obaveštava ugostitelja o toku popunjavanja angažovanih kapaciteta. Ako ugovorom nije drukčije određeno, zavisno od navika pojedinog turističkog područja, agencija je dužna da počne sa obaveštavanjem ugostitelja o toku popunjavanja angažovanih kapaciteta najkasnije u periodu od 30 do 60 dana pre početka izvršenja ugovora o alotmanu i da nastavi da o tome šalje obaveštenja svakih 15 dana.[8] Ugovorom o alotmanu treba da budu precizirani i rokovi u kojima turistička agencija mora poslati obaveštenje o odustajanju od korišćenja angažovanih kapaciteta. Posebnim uzansama se pravi razlika između tri situacije. Prva, kada se daje otkaz za čitavu grupu turista i u takvoj situaciji se obaveštenje mora poslati najkasnije 30 dana od datuma dolaska. Druga, otkaz od maksimum 50% od početne rezervacije najmanje se mora poslati 15 dana pre datuma dolaska, dok se u trećoj situaciji otkaz od maksimum 25% od početne rezervacije mora poslati najmanje 10 dana od datuma dolaska.[9]
Posebno pravilo važi za ugovore o alotmanu u koje je uneta klauzula "puno za prazno". Kod takvih ugovora, agencija nema pravo potpunog ili delimičnog otkaza angažovanih kapaciteta.[10] Za ugovore o alotmanu koji sadrže klauzulu "puno za prazno" ugostitelj agenciji plaća proviziju uvećanu za 10% od ugovorene.[11]
Ako agencija ne iskoristi usluge za sve goste uredno najavljene prema obaveštenju o korišćenju, odnosno listi gostiju, dužna je da plati ugostitelju naknadu određenu ugovorom o alotmanu.[12] Naknade za neiskorišćene usluge iznose: 1) do naknade ugovorene unapred; 2) u odsustvu takvog dogovora - do dve trećine cene rezervisane usluge (minimum jedna noć po otkazanom gostu); 3) u slučaju otkaza tri dana ili manje pre datuma dolaska - do tri četvrtine od ugovorenih ugostiteljskih usluga; 4) u slučaju prevremenog odlaska gosta ili nekorišćenja naručenih usluga, agencija će nadoknaditi ugostitelju gubitak koji je stvarno pretrpeo, osim u onim slučajevima kada je do prevremenog odlaska ili nekorišćenja usluga došlo odgovornošću ugostitelja koji nije obezbedio ugovorene usluge.[13] Izuzetno, u slučaju kada stranke u ugovoru ne mogu da ispune obaveze iz razloga više sile, izuzimaju se od odgovornosti plaćanja naknade.[14]
B. Plaćanje cene
Zakonom o obligacionim odnosima je predviđena obaveza turističke agencije da plati cenu ugostitelju. Cena se određuje u jednom iznosu po osobi dnevno, po pravilu, za pansion ili polupansion.[15] Cenu ugostitelju plaća turistička agencija, a ne putnik, stoga što je sa ugostiteljem ugovor zaključila turistička agencija. U tom pogledu se ugovor o alotmanu često nadovezuje na ugovor o organizovanju putovanja.[16] Ipak, putnik se može obavezati da cenu usluge neposredno plati i samom ugostitelju ukoliko je tu uslugu ugostitelj neposredno pružio a njeno pružanje nije proizlazilo iz zaključenog ugovora između turističke agencije i ugostitelja. Drugim rečima, turistička agencija plaća samo usluge obuhvaćene ugovorom o alotmanu, dok sve ostale usluge plaća putnik ugostitelju neposredno (na primer, piće ili masaže).[17] Zakonom o obligacionim odnosima je propisano da se cena plaća posle izvršenih usluga. Ovo naknadno plaćanje cene može da izazove pravnu nesigurnost kod ugostitelja. Može se dogoditi da ugostitelj pruži putniku kompletnu uslugu, a da u međuvremenu turistička agencija postane nesposobna za plaćanje. Da bi se zaštitili pravni interesi ugostitelja u ovoj konkretnoj situaciji, potrebno je istaći da se turistička agencija obavezuje da ugostitelju plati odgovarajuću akontaciju. Akontacija zapravo treba da posluži kao sredstvo obezbeđenja ugostitelju da će turistička agencija isplatu cene izvršiti na način kako je to ugovorom definisano i određeno. Termin "akontacija" može u praksi imati različita značenja, a najčešće će podrazumevati avans (predujam) ili kaparu.[18] U vezi sa tim, ugostitelj može prihvatanje zahteva za rezervaciju da uslovi plaćanjem akontacije koja najčešće iznosi 2/3 od vrednosti naručenih usluga te da, ako nije drukčije ugovoreno, akontacija važi kao unapred plaćeni deo cene, iz kog ugostitelj ima pravo da naplati i naknadu štete od gosta.[19]
V. Obaveza pridržavanja ugovorenih cena
U pitanju je jedna od specifičnih obaveza kojima se štite i putnik i ugostitelj. Zaštita putnika se ogleda u tome da je on svakako u dosta povoljnijem položaju od položaja koji bi posedovao da je neposredno zaključio ugovor sa ugostiteljem. Naime, ugostitelj redovno zaračunava veće cene ugostiteljskih usluga gostima sa kojima direktno zaključuje ugovor od gostiju koje šalje turistička agencija. Ovakva situacija se redovno pravda postojanjem činjenice da turistička agencija ugostitelju šalje veći broj turista pa joj se ovakav vid poslovanja itekako isplati. Na ovaj način se štiti i ugostitelj od opasnosti da agencija zahteva od zainteresovanih lica višu cenu za boravak u ugostiteljskom objektu, što bi ugostitelja moglo učiniti nekonkurentnim.[20]
Ova obaveza direktno proizlazi iz člana 888 ZOO[21] u kome je propisano da turistička agencija ne može licima koja šalje u ugostiteljski objekat zaračunavati veće cene za ugostiteljske usluge od onih koje su navedene u ugovoru o alotmanu. Međutim, može se dogoditi i situacija da ugovorom o alotmanu uopšte nisu ni predviđene cene ugostiteljskih usluga. U takvoj situaciji, turistička agencija je dužna da licima koja upućuje u hotel zaračuna cenu prema cenovniku ugostitelja.[22]
G. Dostavljanje liste gostiju
U slučaju da je ugovor o alotmanu zaključen za grupu gostiju, obaveza turističke agencije jeste i da ugostitelju blagovremeno dostavi listu gostiju sa kojima agencija ima zaključen ugovor. Lista gostiju sadrži sve potrebne podatke i informacije o identitetu gosta koji će boraviti u hotelu u određenom vremenskom intervalu. Takođe, uz to je neophodno da lista gostiju sadrži i kvalitet usluga koje treba da budu pružene samom gostu (u pogledu smeštaja, ishrane, dodatnih aktivnosti, itd). Ugostitelj će biti dužan da se pridržava ovakve liste, a u suprotnom će biti dužan da turističkoj agenciji naknadi štetu. Izuzetno, ugostitelj ne odgovara za poteškoće koje mogu nastati pri pružanju usluge smeštaja, ako turistička agencija zakasni sa dostavljanjem liste gostiju.[23]
D. Izdavanje vaučera
Poslednja obaveza koju ima turistička agencija je obaveza izdavanja vaučera. Vaučer podrazumeva ispravu koja je neprenosiva i koja glasi na ime ili na grupu gostiju, u kojoj turistička agencija daje nalog ugostitelju za pružanje ugostiteljskih usluga. Bitno je istaći da se samim vaučerom zapravo potvrđuje da je korisnik vaučera lice koje šalje turistička agencija, odnosno lice sa kojim turistička agencija ima zaključen ugovor. Međutim, vaučer nema nikakvo pravno dejstvo bez zaključenog ugovora, niti je ugostitelj dužan da gostu pruži uslugu koja nije naznačena u vaučeru. Vaučer mora da sadrži najmanje sledeće: 1) naziv agencije; 2) naziv ugostitelja; 3) ime gosta; 4) vrstu, obim i vreme izvršenja usluga; 5) broj, datum i mesto izdavanja i potpis ovlašćenog lica.[24]
Na osnovu ove isprave vrši se obračun uzajamnih potraživanja između turističke agencije i ugostitelja.[25] Međutim, obračun između ugostitelja i agencije za usluge koje je gost iskoristio u ugostiteljskom objektu može se izvršiti i bez vaučera.[26] Vaučer je poseban legitimacioni papir kojim se prema ugostitelju legitimiše lice ovlašćeno za korišćenje ugovorenih ugostiteljskih usluga i drugih ugostiteljskih usluga.[27]
Ako nije ugovoreno da usluge direktno plaća gost, agencija je dužna da izda vaučer i da ga s jednom kopijom uruči ugostitelju, po gostu, vodiču, poštom ili na neki drugi način, pre početka pružanja usluga.[28] Pomenutim uzansama je utvrđeno i da izdavanje vaučera podleže posebnom prethodno postignutom dogovoru između ugostitelja i agencije u vezi sa uslugama koje treba da se obezbede.
III OBAVEZE UGOSTITELJA
Osnovne obaveze ugostitelja koje proizlaze iz zakona su: obaveza stavljanja na raspolaganje određenih smeštajnih kapaciteta, obaveza pružanja ugostiteljskih usluga, obaveza nemenjanja cena usluga, obaveza plaćanja provizije kao i obaveza jednakog postupanja prema svim gostima.
A. Obaveza stavljanja na korišćenje ugovorenih smeštajnih kapaciteta
Pomenuta obaveza ugostitelja nalazi svoj osnov u Zakonu o obligacionim odnosima. Bitno je istaći da se zakonom ova obaveza ugostitelja tretira kao neopoziva, što konkretno znači da se ugostitelj pomenute obaveze ne može odreći ili ugovoriti ispunjenje obaveze na način koji je suprotan zakonskim propisima. S tim u vezi, definisano je da ugostitelj preuzima konačnu i neopozivu obavezu da u toku određenog vremena stavi na korišćenje ugovoreni broj ležaja i pruži licima koja upućuje turistička agencija usluge navedene u posebnoj pismenoj ispravi.[29] Iz pomenute zakonske odredbe proizlazi značaj vaučera kao pismene isprave i njegova pravna neodvojivost od zaključenog ugovora o alotmanu. Ta pravna neodvojivost se ogleda i u tome da je u najvećem broju situacija pomenuta pismena isprava i osnov za namirenje potraživanja koje ugovorne strane imaju jedna prema drugoj. Bitno je istaći i da se zakonom definiše da je ova obaveza ugostitelja konačna. Time se zapravo potvrđuje da je sam ugostitelj vezan zaključenim ugovorom te da, u skladu sa tim, on ne može ugovoriti sa drugom turističkom agencijom angažovanje kapaciteta koji su već rezervisani na osnovu pomenutog ugovora.[30]
B. Obaveza pružanja ugostiteljskih usluga
Na osnovu zaključenog ugovora, obavezuje se ugostitelj da gostu pruži usluge koje su navedene u ugovoru o alotmanu i koje su, kao takve, precizirane u posebnoj pismenoj ispravi – vaučeru. Predmet ove obaveze ugostitelja su, pre svega, usluge smeštaja i prehrane (tzv. pansion ili polupansion).[31] Međutim, problem se u ovoj situaciji može pojaviti ukoliko usluge koje ugostitelj mora pružiti nisu precizirane ugovorom o alotmanu. U takvim situacijama, pomenute usluge, ugostitelj je dužan da izvrši u granicama raspoloživih kapaciteta.[32] S tim u vezi, postoji još jedno pravilo koje je direktno povezano sa ovim, a koje je precizirano zakonskim odredbama. U tom smislu, potrebno je istaći da ugostitelj, prilikom ispunjenja svojih ugovorenih obaveza, mora da se ponaša u skladu sa obavezom jednakog postupanja[33]. Ta obaveza podrazumeva jednako tretiranje svih gostiju od strane ugostitelja. Drugim rečima, ugostitelj je dužan da licima koje je poslala turistička agencija usluge pruži na isti način i pod istim uslovima kao i licima sa kojima je neposredno zaključio ugovor.
Ugostitelj je dužan da, prilikom ispunjenja svojih ugovornih obaveza, ima u vidu listu gostiju, kao i obavezu postupanja po istoj. To konkretno znači da gost ima pravo na smeštaj u ugovorenom objektu, kao i da objekat bude ugovorene kategorije. S tim u vezi, gost ima pravo na naknadu štete ukoliko mu ugostitelj ne obezbedi smeštaj u ugovorenom objektu, kao i u ugostiteljskom objektu ugovorene kategorije.[34] Posebnim uzansama u turizmu se predviđa da eventualni smeštaj u objekat više kategorije, kao i povećani troškovi prevoza padaju na teret ugostitelja. U slučaju smeštaja grupe gostiju u drugi objekt iste ili više kategorije ugostitelj je dužan da sve članove grupe smesti u isti objekat.[35]
U svim pomenutim situacijama se od ugostitelja očekuje da postupa blagovremeno, te da turističku agenciju u potpunosti izvesti o svim eventualnim promenama koje su se dogodile od momenta zaključenja ugovora. Posebna pravna pravila važe za objekat koji je u momentu zaključenja ugovora bio u fazi izgradnje ili rekonstrukcije. S tim u vezi, ako u ovim konkretnim situacijama ugostitelj oceni da objekat u vreme početka važenja ugovora neće biti u stanju pogodnom za prijem gostiju dužan je da bez odlaganja obavesti agenciju o ovim činjenicama.[36]
Posebna situacija je predviđena i za slučaj da gosti podnesu prigovor na usluge koje im je pružio ugostitelj. U takvim situacijama predviđeno je da je ugostitelj u obavezi da odmah razmotri i odgovori na prigovore koje je gost stavio, čime se opet u prvi plan stavlja princip blagovremenosti postupanja ugostitelja kao ugovorne strane u svim situacijama. Ukoliko se ispostavi da je prigovor opravdan, gostu će pripadati pravo na naknadu štete koju je pretrpeo tim povodom. Posebnim uzansama se predviđa i rok za prigovor, ali i rok za odgovor na pomenuti prigovor. S tim u vezi, agencija je dužna da dostavi ugostitelju prigovor gosta u roku od osam dana od dana prijema, dok je ugostitelj dužan da na dostavljeni prigovor odgovori u roku od osam dana.[37]
V. Obaveza nemenjanja cena usluga
Iz razloga pravne sigurnosti druge ugovorne strane, ali i pravne sigurnosti gostiju, ugostitelju se nameće obaveza nemenjanja cena početno ugovorenih usluga. Time se putniku daje sigurnost u pogledu ekonomskog opterećenja kojem će biti podvrgnut. Ipak, iako je ovo pravilo, u praksi ipak postoje dve situacije u kojima se moraju uvažiti i interesi ugostitelja. Reč je, pre svega, o situacijama koje ne zavise od moći ugostitelja, već su u prvom slučaju odraz posebne poslovne politike ugostitelja koja mora biti blagovremeno saopštena drugoj ugovornoj strani, ili, u drugom slučaju, promene koje su nastupile u kursevima razmene valuta. S tim u vezi, ugostitelj može promeniti cene ako o tome najmanje šest meseci unapred obavesti agenciju,[38] kao i u slučaju promene u kursu razmene valuta koje utiču na ugovorenu cenu.[39] Zakonom o obligacionim odnosima je propisano da se nove cene neće primenjivati na usluge za koje je već dostavljena lista gostiju, kao ni na rezervacije koje je ugostitelj već potvrdio. Osim toga, utvrđen je i rok u kojem ugostitelj može početi sa primenom novih cena. Nove cene mogu se primenjivati po isteku mesec dana od njihove dostave turističkoj agenciji.[40]
Interesantan je stav koji je izražen u kodeksu ECTAA-HOTREC iz 1996. godine.[41] Ugostitelj je odgovoran turističkoj agenciji za materijalnu i nematerijalnu štetu ako promeni cenu usluga bez saglasnosti turističke agencije.[42] Ugostitelj, u skladu sa navedenim kodeksom, nije odgovoran samo u tri situacije: u slučaju dugoročnih ugovora, ako su promene uslovljene dažbinama i drugim javnim nametima od strane države i u slučaju uvođenja novih poreza.[43]
G. Obaveza plaćanja provizije
Ugostitelj je dužan da turističkoj agenciji plati proviziju na promet ostvaren na osnovu ugovora o alotmanu.[44] Bitno pitanje jeste i na koji način se utvrđuje visina provizije koju je ugostitelj dužan izmiriti. Visinu provizije stranke utvrđuju u ugovoru, s tim što je uobičajena provizija za odnose između domaće agencije i ugostitelja 5% na cenu usluge, odnosno 3% ako je u pitanju ugovor za račun strane agencije, ne uračunavajući proviziju koja se plaća stranoj agenciji.[45] Provizija može biti linearna i stimulativna. Linearna provizija se određuje u određenom procentu od cene pruženih usluga, dok se stimulativna (podsticajna) utvrđuje u različitim procentima zavisno od korišćenja angažovanih kapaciteta.[46]
IV ZAKLJUČAK
Odnos između turističke agencije, sa jedne strane, i ugostitelja, sa druge strane, prožet je brojnim preplitanjima i međusobnim vezama. Problemi koji su se u poslovnoj praksi dešavali nametnuli su i potrebu da se zakonodavac ovim pitanjem posebno zabavi. Drugim rečima, ugovor o alotmanu se pojavio kao posledica potrebe i nastojanja da se poslovni odnos između ugostitelja i turističke agencije pravno uokviri, te da obe ugovorne strane budu pravno zaštićene. Time se jasno ističe i to da je po svom karakteru ovaj ugovor dvostranoobavezujući pravni posao u kojem obe ugovorne strane imaju određena prava i obaveze. Osim toga, pomenuti ugovor se pokazao i naročito korisnim u uslovima uspostavljanja duže poslovne saradnje između pomenutih subjekata. Ovim ugovorom se na jasan način postiže, sasvim sigurno, veća doza pravne sigurnosti pomenutih subjekata, jer su tačno i precizno ustanovljena pravila za slučaj da se obaveze iz ugovora ne ispune, kao i sve pravne posledice koje tim povodom mogu nastupiti.
Andrija Popović*
OBLIGATIONS OF THE CONTRACTING PARTIES UNDER THE ALOTMAN CONTRACT
Summary
Allotment contract is a specific type of contract on tourist services. The mentioned contract is also regulated by the Law on Obligations. The need for special legal regulation of this contract arose from the business practice itself. Namely, until that moment, the travel agencies concluded a contract with the traveller on organizing the trip. However, the conclusion of the mentioned contract brought the travel agency into various types of business risks, and in theory and practice there was a tendency for a contract that will eliminate the mentioned risks. The first problem that could arise was related to the situation of offering accommodation facilities to the traveller, so that after some time it turns out that they are full. This could put the traveller, as one of the contracting parties, in a state of legal uncertainty. On the other hand, the travel agency would be obliged to pay a fee for all contracted capacities, regardless of the fact that it failed to fill them. Precisely out of the need to eliminate these inconsistencies from practice, allotment agreement was created, which resolved the biggest risks that may arise during the implementation of contractual obligations.
Keywords: allotment contract, travel agency, restaurateur, catering facilities.
* Saradnik u visokom obrazovanju na Pravnom fakultetu Univerziteta u Kragujevcu, apopovic@jura.kg.ac.rs.
[1] Čl. 885 Zakona o obligacionim odnosima. U daljem tekstu: ZOO.
[2] M. Dragašević, Pravni odnosi između hotelijera, gosta i putničke agencije, Beograd, 1973, 100.
[3] D. Vujisić, Ugovor o alotmanu, u: Uslužni poslovi (ur. M. Mićović), knj. 3, Pravni fakultet Univerziteta u Kragujevcu, Institut za pravne i društvene nauke, Kragujevac 2014, 342.
[4] D. Vujisić, A. Mićović, Turističko pravo, Vrnjačka banja, 2017, 174.
[5] ZOO, član 887.
[6] ZOO, član 887.
[7] ZOO, član 895.
[8] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 94.
[9] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 95.
[10] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 96.
[11] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 96.
[12] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 99.
[13] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 99.
[14] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 99.
[15] D. Vujisić, A. Mićović, op. cit., 178.
[16] D. Poković, Ugovor o alotmanu, Privreda i pravo br. 5-6, 1984, 8.
[17] I. Jankovec, Privredno pravo, Službeni list SRJ, Beograd, 1999, 560.
[18] N. Jovanović, V. Radović, M. Radović, Trgovinsko pravo, Univerzitet u Beogradu Pravni fakultet, Centar za izdavaštvo i informisanje, Beograd, 2021, 395; V. Gorenc, V. Šmid, Poslovno pravo u turizmu i ugostiteljstvu, Školska knjiga, Zagreb, 1999, 146-149.
[19] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 10.
[20] D. Vujisić, A. Mićović, op. cit., 180.
[21] ZOO, član 888.
[22] M. Mićović, Privredno pravo, Institut za pravne i društvene nauke, Pravni fakultet Univerziteta u Kragujevcu, 2014, 462.
[23] D. Vujisić, A. Mićović, op. cit., 177.
[24] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 59.
[25] D. Vujisić, A. Mićović, op. cit., 178.
[26] M. Knežević, Ugovor o angažovanju ugostiteljskih kapaciteta - ugovor o alotmanu, E-Paragraf 289, Beograd, 2008, 4.
[27] Ibid.
[28] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 64.
[29] ZOO, član 891.
[30] ZOO, član 891.
[31] D. Vujisić, A. Mićović, op. cit., 169.
[32] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzanse 11 i 105.
[33] ZOO, član 892.
[34] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 21.
[35] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 77.
[36] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 91.
[37] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 83.
[38] D. Vujisić, A. Mićović, op. cit., 172.
[39] Ibid.
[40] ZOO, član 893.
[41] ECTAA-HOTREC, Ref. 960006/95221, Brussels, 1996, art. 5. U pitanju je kodeks ponašanja koji je donet 1996. godine, kojim se uređuju ugovorni i poslovni odnosi između turističkih agencija i ugostitelja na nivou Evropske unije.
[42] ECTAA-HOTREC, Ref. 960006/95221, Brussels, 1996, art. 5.
[43] ECTAA-HOTREC, Ref. 960006/95221, Brussels, 1996, art. 5.
[44] N. Jovanović, V. Radović, M. Radović, op. cit., 397.
[45] Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 66.
[46] N. Jovanović, V. Radović, M. Radović, op. cit., 397., a prema: Posebne uzanse u turizmu, Službeni glasnik RS, br. 33/2001, uzansa 93.
* Associate in higher education at the Faculty of Law, University of Kragujevac.