Pravni fakultet Univerziteta u Kragujevcu
UDK: 338.246.025.88 [2-735:347.23(497.06) (094.5.-72)]
Primljeno: 12.01.2011.
Stručno izlaganje na konferenciji (pozvano predavanje)
NACRT ZAKONA O POVRAĆAJU ODUZETIH NEPOKRETNIH STVARI CRKVAMA I VERSKIM ZAJEDNICAMA – RESTITUCIJA ILI POTPUNO ODUZIMANjE IMOVINE
CRKAVA I VERSKIH ZAJEDNICA U CRNOJ GORI
Države nastale na području bivše SFRJ, osim Srbije i Federacije Bosne i Hercegovine, donele su svoje opšte zakone o denacionalizaciji. Samo je Srbija, uz to, donela i poseban Zakon o vraćanju (restituciji) imovine crkvama i verskim zajednicama. S obzirom da je Crna Gore jedna od poslednjih zemalja koja je ostavila otvorenim pitanje restitucije oduzete konfesionalne imovine, autor u radu alanizira pitanje da li su rešenja iz pripremljenog Nacrta o povraćaju oduzetih nepokretnih stvari crkvama i vjerskim zajednicama iz marta meseca 2010. godine „na tragu“ pozitivnih iskustava drugih zemalja ili slede loše primere uporedne zakonodavne prakse, a posebno da li je pripremljeni Nacrt u potpunosti u skladu sa pravnim sistemom Crne Gore, odnosno opštijim propisima koji regulišu zaštitu i restituciju imovine. Iz čenjenice da je crnogorski zakonodavac u Zakonu o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenja propisao da će se uslovi, način i postupak povraćaja oduzetih imovinskih prava vjerskim zajednicama urediti posebnim zakonom logično se moglo zaključiti da je procena crnogorskog zakonodavca bila da taj zakon nije na odgovarajući način regulisao pitanje restitucije konfesionalne imovine te da će se posebnim zakonom na adekvatniji način sagledati i regulisati celokupna problematika povraćaja imovinskih prava crkava i verskih zajednica oduzetih nakon Drugog svetskog rata. Logično je, takođe, bilo za očekivati da ta rešenja neće biti nepovoljnija od opšteg režima denacionalizacije, pogotovu što to nije u uporednom pravu nigde učinjeno (već upravo obrnuto). Autor u radu iznosi zaključak da će crkve i verske zajednice više izgubiti nego dobiti time što denacionalizacija nije regulisana jedinstvenim zakonom, ukoliko se predloženi Nacrt pretoči u konačan zakonski tekst. To bi, prema stanovištu autora, pre predstavljalo konačno oduzimanje ranije oduzetih imovinskih prava crkava i verskih zajednica nego što put ka restituciji i otklanjanju nepravdi.
Ključne reči: restitucija, svojina, crkve i verske zajednice, denacionalizacija, Crna Gora, nacrt zakona