Milica Dragičević, mr

viši asistent na Pravnom fakultetu Univerziteta u Istočnom Sarajevu

UDK: 796/799:340.134  (497.6)

Primljeno: 18. jun 2011.

Pregledni naučni članak

PRAVNO UREĐENJE SPORTA U REPUBLICI SRPSKOJ

Predmet ovog izlaganja je prikaz i analiza zakonskih rješenja u oblasti sporta u Republici Srpskoj. Osnovni predmet razmatranja predstavljaju odredbe Zakona o sportu, Zakona o sprečavanju nasilja na sportskim priredbama, Zakona o javnim skijalištima, Zakona o sportu u Bosni i Hercegovini i prijedloga Zakona o sprečavanju dopinga u sportu u Bosni i Hercegovini. Posebna pažnja u radu je posvećena i rješenjima zakona koji uređuju oblast sporta u Srbiji i Hrvatskoj.

Ključne riječi: sport, sportske organizacije, ugovori u oblasti sporta, sportske priredbe, nasilje, javna skijališta.

I. UVOD

Sport je svaki oblik fizičke aktivnosti koji organizovanim ili neorganizovanim učešćem doprinosi unapređenju i poboljšavanju fizičkog i psihičkog razvoja djece, omladine i odraslih, afirmaciji humanih vrijednosti života i ostvarivanju što boljih rezultata u sportskim takmičenjima.[1] Sport u Bosni i Hercegovini zasniva se na principima i standardima koji su utvrđeni u Evropskoj povelji o sportu, Evropskoj konvenciji o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda, Konvenciji UN o pravima djeteta, Međunarodnoj konvenciji protiv dopinga u sportu, Evropskoj konvenciji o nasilju i nedoličnom ponašanju gledalaca na sportskim priredbama, Olimpijskoj povelji, Paraolimpijskoj povelji, pravilima međunarodnih sportskih asocijacija, Evropskom kodeksu o sportskoj etici, Deklaraciji o sportu, toleranciji i fer-pleju, te Izjavi iz Lozane o organizovanju sporta u Bosni i Hercegovini.[2]

Kada govorimo o sportu mislimo na jednu složenu društvenu djelatnost koja ima veliki uticaj na sve segmente života čovjeka. Sportu se posvećuje velika pažnja u svim razvijenim zemljama svijeta, a kako i ne bi kada se ima u vidu njegovo pozitivno djelovanje na psihofizičko zdravlje svakog čovjeka. Međutim, neki sportu pripisuju atribute propagandnog, finansijskog i političkog sredstva. Možemo reći da uprkos ovim svojstvima koja mu se propisuju ipak u prvi plan treba da isplivaju njegove osnovne vrijednosti na kojima se sport zasniva. Iako se radi o vrlo složenoj i kompleksnoj oblasti, koja obuhvata i privatno i javno pravo, možemo primijetiti da se mali broj autora bavio ovom problematikom.

Što se tiče zakonske regulative sporta u BiH ona je dosta složena. Na državnom nivou je 2008. godine donijet Zakon o sportu, a u procesu je donošenja Zakona o sprečavanju dopinga u sportu u Bosni i Hercegovini. Savjet ministara Bosne i Hercegovine je 14. septembra 2010. godine utvrdio Prijedlog ovog zakona i on je upućen Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine na usvajanje, ali do danas još nije donijet zakon. Prijedlog Zakona o sprečavanju nereda na sportskim takmičenjima na nivou Bosne i Hercegovine je ušao u proceduru 19. 01. 2010. godine, ali nije usvojen u Parlamentarnoj skupštini BiH.[3] Na nivou Federaciji BiH nije donesen Zakon o sportu, jer ta oblast spada u nadležnost kantona. Što se tiče zakonske regulative u oblasti sporta u Republici Srpskoj je donijet Zakon o sportu, Zakon o sprečavanju nasilja na sportskim priredbama[4] i  Zakon o javnim skijalištima.[5]

Na kraju, važno je spomenuti da su u BiH ratifikovane sljedeće konvencije i dokumenti važni za oblast sporta: Međunarodna konvencije protiv dopinga u sportu[6], Evropska konvencija o nasilju i nedoličnom ponašanju gledalaca na sportskim priredbama, posebno na fudbalskim utakmicama[7], Deklaracija o antidopingu u sportu[8], Dodatni protokol na Konvenciju protiv dopinga iz Varšave od 12. 09. 2002. godine.[9] Bosna i Hercegovina je jedna od sedamnaest zemalja saosnivača Proširenog parcijalnog ugovora o sportu (EPAS) koji je osnovan rezolucijom Kabineta ministara Savjeta Evrope 11. 05. 2007. godine na 117. sjednici.[10]

II. USTAV REPUBLIKE SRPSKE

Što se tiče ustavnog sistema u BiH[11] on je vrlo složen. U Bosni i Hercegovini ima trinaest ustava i to su: Ustav Bosne i Hercegovine[12], Ustav Republike Srpske, Ustav Federacije BiH[13] i ustavi kantona Federacije BiH. Ustav Republike Srpske usvojila je Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini[14] na sjednici održanoj 28. februara 1992. godine i on je objavljen u „Službenom glasniku Republike Srpske“, br. 3/92.[15]

Za oblast sporta od posebnog značaja su sljedeće odredbe Ustava:

· Nadležnost Republike Srpske (čl. 68 koji je zamijenjen Amandmanom XXXII): „Republika uređuje i obezbjeđuje: ... st. 12. radne odnose, zaštitu na radu, zapošljavanje, socijalno osiguranje i druge oblike socijalne zaštite, zdravstvo, boračku i invalidsku zaštitu, brigu o djeci i omladini, obrazovanje, kulturu i zaštitu kulturnih dobara, fizičku kulturu“;

· Član 64, st. 7 Ustava: „Republika štiti i podstiče: ... fizičku kulturu i sport“;

· Nadležnost opštine (čl. 102, st. 5): „Opština preko svojih organa u skladu sa zakonom: ... 5. stara se o zadovoljavanju potreba građana u kulturi, obrazovanju, zdravstvenoj i socijalnoj zaštiti, fizičkoj kulturi, informisanju, zanatstvu, turizmu i ugostiteljstvu, zaštiti životne sredine i drugim oblastima.“

U Ustavu Republike Srbije[16] iz 2006. godine u članu 16, st. 2 je propisano da opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava i potvrđeni međunarodni ugovori su sastavni dio pravnog poretka Republika Srbije i neposredno se primjenjuju. Potvrđeni međunarodni ugovori moraju biti u skladu sa Ustavom.

III. ZAKONSKO UREĐENJE SPORTA U REPUBLICI SRPSKOJ

1. Zakonski i podzakonski akti

Oblast sporta u Republici Srpskoj uređena je, pored Ustava, sa više zakonskih i podzakonskih akata. Tu spadaju:

· Zakon o sportu;

· Zakon o sprečavanju nasilja na sportskim priredbama;

· Zakon o javnim skijalištima;

· Pravilnik o upisu u registar sportskih organizacija i drugih organizacija u oblasti sporta;[17]

· Pravilnik o uslovima i kriterijumima za finansiranje nosilaca razvoja sporta Republike Srpske;[18]

· Pravilnik o kategorizaciji sportova sa nomenklaturom sportskih grana i grana sporta u Republici Srpskoj;[19]

· Pravilnik o uslovima i kriterijumima za stipendiranje perspektivnih sportista;[20]

· Pravilnik o stručnom usavršavanju i osposobljavanju stručnih kadrova u oblasti sporta sa nomenklaturom sportskih zanimanja i zvanja;[21]

· Pravilnik o javnim smučarskim terenima;[22]

· Pravilnik o organizovanju školskog sporta u Republici Srpskoj;[23]

· Pravilnik o zdravstvenom nadzoru i zdravstvenoj zaštiti lica koja se organizovano bave sistematskim fizičkim vježbanjem i sportskim aktivnostima;[24]

· Uputstvo za jedinstvenu izradu plana rada sportskih saveza Republike Srpske;[25]

· Uputstvo za registraciju sportskih organizacija u Ministarstvu za porodicu, omladinu i sport iz 2008. godine.

Pored navedenih propisa za oblast sporta u Republici Srpskoj od posebnog značaju su i sljedeći zakoni: Zakon o republičkoj upravi,[26] Zakon o udruženjima i fondacijama Republike Srpske,[27] Zakon o javnom okupljanju,[28] Zakon o privrednim društvima[29] i Zakon o igrama na sreću.[30]

2. Zakon o sportu

Zakon o sportu u Republici Srpskoj je donijet 25. januara 2002. godine, a stupio je na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske.“ Ustavni osnov za donošenje Zakona o sportu sadržan je u članu 68 Ustava Republike Srpske.  Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o sportu[31] i Zakon o javnim smučarskim terenima.[32] Osnovna načela na kojima se zasniva ovaj zakon su: 1. poštovanje međunarodnih prava i sloboda čovjeka i sportista; 2. podsticanje sportskog i opšteg razvoja Republike Srpske i lokalnih zajednica; 3. afirmacija duha olimpizma i dostojanstvenog sportskog takmičenja; 4. zaštita zdravlja sportista i suprotstavljanje upotrebi nedozvoljenih stimulativnih sredstava i borba protiv svih oblika nasilja, posebno u vrhunskom sportu; 5. stručnost u radu, izgradnja, rekonstrukcija i namjensko korišćenje sportskih objekata.

Struktura Zakona o sportu je sljedeća:

I  OPŠTE ODREDBE

• sport
• sportske aktivnosti
• sportske djelatnosti
• sportista: takmičar, vrhunski sportista, profesionalni sportista
• sportske organizacije
• sportski stručnjak i stručnjak u sportu
• sportski objekat
• sportska priredba
• osnovna načela
• sportska pravila

II OPŠTI INTERES I PROGRAM U OBLASTI SPORTA

Opšti interes

• definisanje opšteg interesa u oblasti sporta

Programi u oblasti sporta

• sadržina programa
• četvorogodišnji programi
• nadležnost za donošenje programa od opšteg interesa i za donošenje programa od interesa za grad i opštinu
• dostavljanje programa za finansiranje od strane organizacija u oblasti sporta
• dostavljanje izvještaja o namjenskom korišćenju sredstava
• programi za čije se ostvarivanje obezbjeđuju sredstva iz budžeta Republike Srpske i drugih izvora sredstava
• programi koji se finansiraju iz budžeta grada ili opštine u skladu sa zakonom
• kategorizacija sportova i sportista

III STRUČNI SAVJET

• djelokrug rada Stručnog savjeta
• sredstva za rad Stručnog savjeta

IV STRUČNI RAD U OBLASTI SPORTA

• sportski stručnjaci i stručnjaci u sportu
• uslovi za obavljanje poslova osposobljavanja i stručnog usavršavanja kadrova, način osposobljavanja, organizacije nadležne za obrazovanje
• nomenklatura sportskih zanimanja i zvanja

V UČENIČKE I STUDENTSKE AKTIVNOSTI

· školska sportska takmičenja

· organizacija, pravila i uslovi za održavanje učeničkih i studentskih takmičenja

· program nastave fizičkog vaspitanja

· školske, odnosno studentske sportske organizacije

VI SPORTSKE AKTIVNOSTI INVALIDNIH LICA

• sportske organizacije invalidnih lica
• sportski savez invalidnih lica
• finansiranje sportskih organizacija i saveza invalidnih lica

VII REKREATIVNE, MASOVNE I TRADICIONALNE SPORTSKE AKTIVNOSTI

• ostvarivanje rekreativne, masovne i tradicionalne sportske aktivnosti
• sportske organizacije za obavljanje rekreativne, masovne i tradicionalne sportske aktivnosti

VIII PRAVA I OBAVEZE SPORTISTA

• akti kojima se uređuju prava i obaveze
• amatersko i profesionalno učešće na sportskim takmičenjima
• profesionalni ugovor sportiste sa sportskom organizacijom
• kriteriji za sticanje statusa profesionalne sportske organizacije i profesionalnog sportiste
• kriteriji za sticanje zvanja vrhunskog sportiste
• amaterske i profesionalne sportske organizacije
• zdravstveno osiguranje sportiste amatera
• utvrđivanje zdravstvene sposobnosti takmičara
• zabrana upotrebe, navođenja na upotrebu i davanje nedozvoljenih stimulativnih sredstava u skladu sa zakonom, sportskim pravilima i Evropskom konvencijom protiv dopingovanja u sportu
• zabrana izlaganje sportiste sportskim aktivnostima koje mogu da ugroze ili pogoršaju njegovo zdravstveno stanje
• učešće u reprezentativnim selekcijama Republike Srpske, odnosno Bosne i Hercegovine
• sportski sindikat

IX ORGANIZACIJA SPORTA

1. Sportske organizacije

• pravni oblici u kojima se mogu osnovati sportske organizacije
• sticanje svojstva pravnog lica upisom u registar koji vodi osnovni sud u sjedištu okružnog suda na čijem području sportska organizacija ima sjedište
• upis u sportski registar koji vodi ministarstvo nadležno za sport kao uslov za obavljanje sportskih aktivnosti i djelatnosti
• zasnivanje radnog odnosa sa sportistima, sportskim stručnjacima, administrativnim i pomoćnim radnicima na određeno i neodređeno vrijeme

1. 1. Sportska organizacija kao udruženje

• lica koja mogu da osnuju sportsku organizaciju kao udruženje

• članstvo
• osnivanje, naziv i sjedište
• upravljanje
• zastupanje
• organi sportskog udruženja
• obavljanje aktivnosti i djelatnosti
• imovina i finansiranje
• opšta akta
• statusne promjene

1. 2. Sportska organizacija kao preduzeće

2. Granski sportski savez

• sportska pravila
• stalna sportska arbitraža
• savez sportskih organizacija

3. Udruženje stručnih radnika i stručnjaka u sportu

4. Sportska društva

• udruživanje u sportska društva

5. Ustanove i organizacije za obavljanje sportske djelatnosti

• poslovi, zadaci i organi ustanova
• finansiranje ustanova
• pravni oblici u kojima se može osnovati organizacija za obavljanje sportske djelatnosti
• preduzetništvo

X SPORTSKI OBJEKTI

• pojam sportskog objekta
• uslovi za korišćenje sportskog objekta
• dio škole, odnosno fakulteta kao sportski objekt
• promjena namjene ili dislokacije sportskog objekta ili njegovog dijela
• odgovornost za štetu korisnika sportskog objekta
• javni sportski objekti

XI SPORTSKE PRIREDBE

• organizovanje sportskih priredbi
• uslovi za organizovanje sportskih priredbi
• donošenje plana bezbjednosti i saradnja sa MUP-om  da ne bi došlo do nasilja ili nedoličnog ponašanja gledalaca
• obaveza podsticanja organizovanja i dobrog ponašanja klubova navijača
• formiranje, odnosno obezbjeđenje odgovarajuće službe (redarske, hitne pomoći, spasilačke, vatrogasne)

XII PRIZNANJA I NAGRADE

· nacionalno sportsko priznanje Republike Srpske

· uslovi za ostvarivanje prava na nacionalno sportsko priznanje Republike Srpske

XIII FINANSIRANJE SPORTA

• prihodi
• finansiranje iz budžeta
• carinske, poreske i druge olakšice

XIV INFORMATIKA U SPORTU

• vođenje evidencija od strane Miistarstva nadležnog za poslove sporta
• bazične evidencije sportskih organizacija i drugih organizacija u oblasti sporta

XV NADZOR

• republički sportski inspektor i sportski stručnjaci
• inspekcijiski nadzor
• nadzor nad stručnim radom u oblasti sporta

XVI KAZNENE ODREDBE

• novčane kazne za prekršaje pravnih lica
• novčane kazne i kazne zatvora za prekršaje fizičkih lica

XVII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

• usklađivanje unutrašnjih akata sa odredbama zakona sportskih i drugih organizacija u oblasti sporta
• rokovi za donošenje podzakonskih propisa za sprovođenje ovog zakona, sportskih pravila od strane granskih saveza
• zaštita namjene sportskih objekta u državnoj svojini koji na dan stupanja na snagu ovog zakona nemaju odgovarajuću urbanističku dokumentaciju
• prestanak važenja Zakona o sportu, Zakona o javnim smučarskim terenima i Uredbe o sportskim priznanjima i nagradama za poseban doprinos razvoju i afirmaciji sporta.

2.1. Primjena Zakona o sportu

U Zakonu o sportu Republike Srpske možemo primijetiti da je karakteristično sljedeće. U Republici Srpskoj sportske organizacije se mogu osnovati kao sportska udruženja, sportska društva, preduzeća, ustanove, sportski savezi, stručna udruženja.[33] Prema Zakonu o sportu[34] Republike Srbije sportske organizacije mogu da se osnuju kao: udruženje, privredno društvo (preduzeće) i ustanova. Prema čl. 5, st. 3 Zakona o športu[35] Republike Hrvatske pravne osobe u sastavu športa su: udruge, trgovačka društva i ustanove. Nacrt Zakona o sportu Republike Srbije iz 2009. godine ne poznaje ustanovu kao mogući pravni oblik organizovanja sportske organizacije, ali ipak one mogu da postoje, pored sportskih organizacija, kao jedan od subjekata u oblasti sporta. Prema čl. 43, st. 2 Nacrta Zakona o sportu Republike Srbije iz 2009. godine zahtijeva se da poslovno ime (firma) sadrži riječ „sportsko“ društvo ili udruženje u cilju jasnog razlikovanja u odnosu na druga udruženja i društva. Isto rješenje je predviđeno i u čl. 27, st. 1 i 28, st. 3 Zakona o športu Republike Hrvatske.[36] U Zakonu o sportu Republike Srpske u čl. 91, st. 2 se predviđa da iz naziva sportske organizacije koja se osniva kao preduzeće mora biti vidljivo da je riječ o sportskoj organizaciji.

Što se tiče forme u kojoj se privredna društva mogu organizovati, u propisima pojedinih zemalja mogu se uočiti dva pristupa. Prema prvom, sportske organizacije imaju slobodu izbora forme u kojoj će privredno društvo biti organizovano. Takovo rješenje je prihvaćeno u Zakonu o sportu Republike Srbije i u Zakonu o sportu Republike Srpske.[37] Prema drugom pristupu, određene sportske organizacije mogu da obavljaju sportske aktivnosti samo ako su organizovane kao privredna društva, odnosno društva određene forme. Tako, ako klub (organizacija) ima profesionalni status mora se organizovati: kao akcionarsko društvo (Poljska, Španija, sa izuzetkom Reala i Barselone koji su u statusu udruženja); kao akcionarska društva ili društva sa ograničenom odgovornošću (Italija, Švajcarska). Prema čl. 15 Zakona o športu Republike Hrvatske, ako trgovačko društvo obavlja sportsku djelatnost učestvovanja u sportskim takmičenjima mora imati pravni oblik dioničkog društva (š. d. d.).[38]

U Zakonu o sportu Republike Srpske učinjen je propust da se detaljnije reguliše odnos između sportista amatera i profesionalnih sportista, kao što je to učinjeno u Zakonu o sportu Republike Srbije i u Zakonu o sportu Republike Hrvatske[39]. U čl. 2, st. 10  Zakona o sportu  Republike Srpske je predviđeno da je profesionalni sportista lice koje se bavi sportskim aktivnostima u vidu zanimanja, samostalno, ili u okviru sportske organizacije. U članu 43, st. 2 Zakona o sportu Republike Srpske je propisano da je profesionalno učešće u sportskim takmičenjima učešće lica koja imaju profesionalni ugovor sa sportskom organizacijom za koju nastupaju u sportskim takmičenjima, ili kada u individualnom sportu učestvuju samostalno kao lica koja se sportom bave profesionalno. Dalje se u stavu 3 istog člana reguliše da ugovor sadrži, naročito vrijeme na koje se ugovor zaključuje, naknadu na ime zaključivanja ugovora, dinamiku isplate ugovorenih obaveza, premije i nagrade za ostvarene rezultate, prava iz zdravstvenog i penzijsko-invalidskog osiguranja, kao i druga prava i obaveze. Članom 63. Zakona o sportu Republike Srpske je predviđeno da sportska organizacija može zasnovati radni odnos sa sportistima, sportskim stručnjacima, administrativnim i pomoćnim radnicima na određeno i neodređeno vrijeme u skladu sa zakonom, ugovorom, sportskim pravilima i odredbama ovog zakona. Zatim u čl. 90, st. 2 ovog zakona, koji se odnosi na sportsku organizaciju kao preduzeće, odnosno ustanovu kaže se da sportista može da se bavi sportskim aktivnostima profesionalno, zaključenjem ugovora ili amaterski, zaključenjem ugovora o djelu (bavljenje sportskim aktivnostima), odnosno ugovora o stipendiranju u cilju sportskog usavršavanja. Čini nam se da je ovdje sporna pravna priroda ugovora koji zaključuje profesionalni sportista sa sportskom organizacijom. Ovdje se postavlja pitanje da li se na osnovu ovog može zaključiti da je profesionalni ugovor zapravo ugovor o radu i da li se na osnovu njega mora dati naknada na ime zaključenja ugovora?

U Zakonu o sportu Republike Srpske ne nalazi se pravna odredba koja se odnosi na imovinsku odgovornost sportiste za nanese tjelesne povrede drugom takmičaru. Takvu pravnu odredbu nalazimo u čl. 17 Zakona o sportu Republike Srbije prema kojoj sportista kome drugi takmičar pri takmičenju nanese telesnu povredu ima pravo na naknadu štete, ako mu je povreda nanesena namjernim ili grubim kršenjem sportskih pravila.

U Republici Srpskoj[40] sportsku organizaciju kao udruženje građana mogu da osnuju najmanje tri fizička ili pravna lica, što je u skladu sa Zakonom o udruženjima i fondacijama Republike Srpske, za razliku od Zakona u sportu Republike Srbije gdje sportsku organizaciju kao udruženje mogu da osnuju najmanje dva fizička lica.[41]

Prema čl. 57, st. 1 Zakona o sportu Republike Srpske, sportska organizacija stiče svojstvo pravnog lica upisom u registar koji vodi osnovni sud u sjedištu okružnog suda na čijem području sportska organizacija ima sjedište. Stavom 2 istog člana je propisano da pravo obavljanja sportskih aktivnosti i djelatnosti sportske organizacije stiču nakon upisa u registar koji vodi ministarstvo nadležno za sport. Prema čl. 24 Zakona o sportu Republike Srbije sportska organizacija kao udruženje stiče svojstvo pravnog lica danom upisa u registar koji vodi ministarstvo nadležno za poslove sporta.

Što se tiče nadzora u sportu u Republici Srpkoj prema čl. 146 Zakona o sportu nadzor nad primjenom zakona i drugih propisa u sportu i nadzor nad stručnim radom u oblasti sporta obavlja ministarstvo nadležno za sport, preko republičkog sportskog inspektora i sportskih stručnjaka, dok u Republici Srbiji prema Zakonu o sportu ne postoje sportski inspektori i inspekcijski nadzor.[42]

Značajno je pomenuti da se čl. 138 Zakona o sportu Republike Srpske predviđaju poreske olakšice amaterskim sportskim organizacijama, sportistima i stručnim radnicima u sportu na ime naknada za stipendije, za pojačanu ishranu, autorska prava i troškove smještaja, u skladu sa poreskim zakonima i da su regulisane sportske aktivnosti invalidnih lica.[43]

Što se tiče stručnog rada u oblasti sporta predviđaju se različiti uslovi koje moraju da ispunjavaju sportski stručnjaci u Republici Srbiji i Republici Srpskoj.[44] Zakonom o sportu Republike Srpske osniva se Stručni savjet[45], dok se Zakonom o sportu Republike Srbije osniva Republički zavod za sport.[46]

U Zakonu o sportu Republike Srpske u čl. 44, st. 2 je predviđeno da sportske organizacije koje učestvuju u republičkim i međunarodnim takmičenjima  mogu imati status profesionalne sportske organizacije. Čini nam se da je zakonom trebalo jasnije razgraničiti amaterske i profesionalne sportske organizacije.[47]

3. Zakon o sprečavanju nasilja na sportskim priredbama

Zakon o sprečavanju nasilja na sportskim priredbama je donesen 14. februara 2004. godine, a stupio je na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske.“[48] Ustavni osnov za donošenje ovog zakona nalazi se u čl. 68 Ustava Republike Srpske. Pravne odredbe o sprečavanju nasilja na sportskim priredbama nalazimo i u drugim zakonima. Tako se u Zakonu o sportu u Bosni i Hercegovini[49] predviđa suzbijanje nasilja i nedoličnog ponašanja gledalaca na sportskim priredbama i usklađenost sa Evropskom konvencijom o suzbijanju nasilja i nedoličnog ponašanja gledalaca na sportskim priredbama, posebno na fudbalskim utakmicama.[50] U Zakonu o sportu u BiH u čl. 58, st. 2 je propisano da će se posebnim zakonom utvrditi način i mjere za sprečavanje i suzbijanje nasilja i nedoličnog ponašanja gledalaca na sportskim priredbama. U Zakonu o sportu Republike Srpske[51] je regulisano da je organizator dužan da osigura nesmetano i bezbjedno održavanje sportske priredbe u skladu sa zakonom, sportskim pravilima i Evropskom konvencijom o nasilju i nedoličnom ponašanju gledalaca na sportskim priredbama. Evropska konvencija o nasilju i nedoličnom ponašanju gledalaca na sportskim priredbama, posebno na fudbalskim utakmicama, usvojena je 19. avgusta 1985. godine u Strazburu, kao odgovor na Hejselsku tragediju.[52] Ova Konvencija je ratifikovana u BiH 29. 12. 1994. godine, a stupila je na snagu  01. 02. 1995. godine.

Sadržina Zakona podijeljena je na četiri poglavlja.

U I poglavlju, u opštim odredbama, uređuju se mjere za sprečavanje nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama, mjere za obezbjeđenje zaštite gledalaca, igrača i drugih učesnika sportskih priredbi i stvaranje uslova koji sprečavaju, suzbijaju i sankcionišu neodgovorno ponašanje, nerede i nasilje prije, za vrijeme i nakon sportskih priredbi, te stvaranje uslova da sportske i druge priredbe što više pridonose kvalitetu života građana i omladine, kao i obaveze organizatora i ovlašćenja nadležnih organa u sprovođenju tih mjeri (čl. 1). Dalje se definiše sportska priredba, odnosno sportska manifestacija, organizator sportske priredbe, učesnici, sportski objekat i sportski teren (čl. 2). Takođe se utvrđuje šta se sve smatra pod nasiljem i nedoličnim ponašanjem na sportskim priredbama u smislu ovog zakona (čl. 3). Propisuje se dužnost organizatora sportske priredbe da osigura nesmetano i bezbjedno održavanje sportske priredbe (čl. 4). Dalje se utvrđuje da će se na pitanja koja nisu regulisana ovim zakonom primjenjivati odredbe Zakona o javnom okupljanju („Službeni glasnik Republike Srpske“, broj 118/08) i Zakona o sportu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 4/02, 66/03, 73/08 i 102/08.) (čl. 5). Takođe, zakonom se predviđa nadzor nad sprovođenjem ovog zakona od strane Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske (u daljem tekstu: Ministarstvo čl. 6).

U II poglavlju, koje se odnosi na mjere za sprečavanje nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama, utvrđuju se preventivne mjere (čl. 7), mjere koje se primjenjuju na sportskim priredbama (čl. 8 i 9). Takođe se propisuju mjere koje se preduzimaju na sportskim priredbama povećanog rizika (čl. 10-20). Zakonom se definišu koje su to priredbe povećanog rizika, koje su dužnosti organizatora sportske priredbe i vidovi saradnje sa Ministarstvom (čl. 10 i 11). Takođe se dalje utvrđuju obaveze organizatora vezane za sportske priredbe povećanog rizika, koje se odnose na prodaju ulaznica, gostujuće navijače, saradnju sa sportskim organizacijama koje učestvuju u sportskoj priredbi, određivanje posebnih ulaza, izlaza i dijela gledališta za grupe gostujućih navijača, podsticanje gledalaca putem sredstava javnog informisanja na korektno ponašanje (čl. 12).  Zakonom se propisuje ograničenje u vidu broja prodatih ulaznica kada su u pitanju fizička lica i vođenje evidencija o identitetu lica kojima se prodaju ulaznice (čl. 13). Zatim se zakonom reguliše prodaja ulaznica na sam dan takmičenja (čl. 14). Detaljno se preciziraju obilježja sportskog objekta u kojem treba da se održi sportska priredba povećanog rizika (čl. 15). Propisuju se pravne odredbe koje se odnose na ulazna i izlazna vrata sportskog objekta (čl. 16). Takođe, utvrđuju se obaveze gostujućeg sportskog kluba (čl. 17).  Zatim, propisuju se mjere koje preduzimaju nadležni organi i zabrana prodaje alkoholnih pića. (čl. 18 i 19). Na kraju poglavlja predviđa se snošenje troškova za preduzimanja mjera od strane organizatora sportske priredbe (čl. 20).

U poglavlju III propisuju se kaznene odredbe, tj. prekršaji koji se odnose na povredu odredbi ovog zakona, kao i zaštitna mjera u vidu zabrane prisustvovanja sportskim priredbama (čl. 21 i 22).

U IV posljednjem poglavlju utvrđuje se rok za usklađivanje akata sa ovim zakonom od strane sportskih organizacija, društava i savjeta i drugih pravnih i fizičkih lica koja se bave organizovanjem sportskih priredbi (čl. 24).  Na kraju, predviđa se stupanje na snagu ovog zakona, osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“ (čl. 25).

4. Zakon o javnim skijalištima

Zakon o javnim skijališima je donijet 26. januara 2010. godine i objavljen je u „Službenom glasniku Republike Srpske“, br. 15/10. Ovaj zakon je stupio na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske.“[53] Ovim zakonom uređuje se način pružanja usluga na javnom skijalištu, upravljanje javnim skijalištem, skijaški tereni, održavanje javnog skijališta i sistema kosog transporta, mehanizacija i signalizacija na javnom skijalištu, spasilačka služba, služba medicinske pomoći, redarska služba, održavanje sportskih manifestacija na javnom skijalištu, organizovanje škole skijanja, nadzor, kao i druga pitanja koja su od značaja za upravljanje javnim skijalištem. Za oblast sporta od posebnog značaja su sljedeća zakonska pravila:

• Skijanje je zimska aktivnost rekreativnog ili takmičarskog karaktera koja se sastoji iz alpskog skijanja, nordijskog skijanja, telemarka, akrobatskog skijanja ili snouborda.
• Javno skijalište predstavlja turistički infrastukturni sistem na prostoru prirodnog dobra ili dobra u opštoj upotrebi, od posebnog značaja za razvoj turizma i sporta u Republici Srpskoj, odnosno posebno uređenu javnu površinu, namijenjenu za organizovanje skijanja i drugih specijalizovanih zimskih aktivnosti sa pratećim objektima, uređajima i opremom čije je korišćenje, tj. izgradnja od opšteg interesa.
• Vlada Republike Srpske, na prijedlog Ministarstva trgovine i turizma, može odlukom pojedina javna skijališta, odnosno prostore pogodne za uređenje javnog skijališta proglasiti od posebnog značaja za razvoj turizma. Ova Odluka sadrži sljedeće podatke: a) procjenu opravdanosti za proglašenje javnog skijališta, odnosno prostora pogodnog za uređenje javnog skijališta od značaja za razvoj turizma i sporta; b) naziv i opis javnog skijališta, odnosno prostora pogodnih za uređenje javnog skijališta; v) površine  javnog skijališta; g) popis katastarskih parcela; d) podatke o vlasništvu; đ) detaljan opis granica javnog skijališta sa kartografskim prikazom odgovarajuće razmjere za područja veće površine; e) obaveze u pogledu očuvanja biodiverziteta i razvoja skijališta i ž) podatke o  nazivu privrednog subjekta kojem se javno skijalište povjerava na upravljanje. Ovom Odlukom može se utvrditi i opšti interes za eksproprijaciju, ako je to potrebno za sprovođenje mjera zaštite skijaškog područja za izgradnju i razvoj javnog skijališta.
• Uređuje se korišćenje i upravljanje javnog skijališta  putem dodjele koncesije za izgradnju i upravljanje javnim skijalištem na osnovu Odluke Vlade Republike Srpske.
• Javno skijalište i staze za skijanje u okviru skijališta uređuju se na način da su skijaši zaštićeni od neuobičajenih i neočekivanih opasnosti skijanja i alpskih rizika i u zavisnosti od toga za koju su rekreativnu ili takmičarsku zimsku aktivnost namijenjene. Javno skijalište se uređuje i u skladu sa propisima iz oblasti zaštite životne sredine.
• Javnim skijalištem, kao i posebno uređenim površinama namijenjenim za skijanje i druge specijalizovane zimske aktivnosti, upravlja skijaški centar koji se registruje kao privredno društvo. Radi obavljanja sportskih aktivnosti u skladu sa ovim zakonom, skijaški centar je obavezan registrovati se kod ministarstva nadležnog za poslove sporta i poslovati  u skladu sa zakonom koji reguliše oblast sporta. Ispunjenost uslova za obavljanje ovih poslova od strane skijaškog centra utvrđuje Komisija imenovana od strane ministra trgovine i turizma sastavljena od predstavnika ministarstava nadležnih za poslove turizma, sporta, saobraćaja, prostornog uređenja, zdravlja i unutrašnjih poslova. Ministar trgovine i turizma, na prijedlog ove Komisije, donosi rješenje kojim se utvrđuje ispunjenost uslova za obavljanje djelatnosti sportskog centra. Ovo rješenje je konačno i protiv njega se može tužbom pokrenuti upravni spor pred nadležnim sudom.
• Skijanje i pružanje specijalizovanih zimskih aktivnosti na javnom skijalištu obavlja se na  skijaškim terenima. Skijaški tereni sastoje se od jedne ili više ski-staza, ski-poligona, ski-puteva ili ski-ruta.
• Ski-staza koja je pored rekreativnog, namijenjena i takmičarskom  (sportskom) skijanju ili samo takmičarskom skijanju mora da ispunjava posebne uslove: u pogledu visinske razlike, u pogledu dužine i širine staze, u pogledu visine snježnog pokrivača, odgovarajuće zaštitne  i bezbjednosne uslove za takmičarske staze i prepariranje i obilježavanje takmičarske staze. Ovi posebni uslovi utvrđeni su odgovarajućim međunarodnim (FIS i IBN) i nacionalnim sportskim pravilima.
• Javno skijalište koje je proglašeno kao javno skijalište od posebnog interesa za razvoj turizma i sporta mora da ima najmanje jednu ski-stazu uređenu i homologizovanu, u skladu sa sportskim FIS pravilima, za nacionalna i međunarodna skijaška takmičenja.
• Na javnom skijalištu se mogu organizovati sportske priredbe ili takmičenja uključujući i treninge, uz prethodnu saglasnost skijaškog centra, pod uslovima i na način utvrđen Zakonom o javnim skijalištima, zakonom kojim se uređuje oblast sporta, kao i u skladu sa pravilima nadležnog sportskog saveza i Međunarodne skijaške federacije (FIS). Pravo obavljanja ovih djelatnosti imaju sportske organizacije  registrovane za  obavljanje zimskih sportskih aktivnosti i djelatnosti u skladu sa zakonom kojim se reguliše oblast sporta. Skijaške staze se mogu koristiti za takmičenja i treninge samo ako su uređene i homologizovane u skladu sa čl. 16 Zakona o javnim skijalištima i u skladu sa odgovarajućim sportskim pravilima nadležnog sportskog saveza Republike Srpske.
• Korišćenje javnog skijališta za organizovanje sportskih priredbi reguliše se ugovorom između sportskog centra i sportske organizacije. Za vrijeme održavanja sportske priredbe, pored prava i obaveza u skladu sa propisima kojima je regulisana oblast sporta, sportske organizacije imaju prava i obaveze koje su Zakonom o javnim skijalištima utvrđene za sportski centar, ako sporazumom između sportskog centra i organizatora priredbe nije drugačije utvrđeno.
• Na skijaškim stazama,  odnosno na dijelu javnog skijališta na kome se organizuje takmičenje ili sportske priredbe za vrijeme trajanja tih manifestacija dozvoljen je pristup samo takmičarima i službenim licima sportske organizacije. Pristupne staze za gledalište moraju biti uređene, vidno obilježene i ograđene. Sportski centar i sportske organizacije su obavezni da po završetku priredbe uklone oznake, uređaje i rekvizite postavljene radi održavanja sportske priredbe.
• Skijaški centar je obavezan omogućiti korišćenje javnog skijališta za organizovanje skijaškog takmičenja od interesa za Republiku, koje je ministarstvo nadležno za poslove sporta, uvrstilo u program međunarodnih skijaških sportskih takmičenja, a za čiju se organizaciju obezbjeđuju sredstva u budžetu Republike Srpske. Skijaški centar je, takođe, obavezan da za vrijeme održavanja takmičenja režim rada javnog skijališta prilagodi potrebama takmičarskih uslova. Korišćenje javnog skijališta za ovaj slučaj reguliše se ugovorom između organizatora priredbe i skijaškog centra, uz prethodno pribavljenu saglasnost ministra nadležnog za poslove sporta.
• Usluge podučavanja skijanju na javnom skijalištu mogu da pružaju privredno društvo ili preduzetnik registrovani za obavljanje djelatnosti podučavanja skijanja i specijalizovanih zimskih aktivnosti, u skladu sa propisima iz oblasti sporta. Neposrednim podučavanjem može da se bavi samo instruktor skijanja sa važećom licencom. Instruktor skijanja je fizičko lice koje se bavi poslovima podučavanja skijanja i specijalizovanih zimskih aktivnosti i ima u skladu sa zakonom kojim je uređena oblast sporta, odgovarajuće zvanje instruktora, učitelja ili trenera skijanja, kao i licencu nadležnog sportskog saveza Republike Srpske. Nadležni sportski savez Republike Srpske može da izda licencu instruktoru skijanja ukoliko ispunjava uslove utvrđene zakonom i pravilima saveza. Ministarstvo nadležno za poslove sporta daje saglasnost na pravila nadležnog sportskog saveza Republike Srpske kojima se uređuju uslovi i postupak izdavanja licence i stručno usavršavanje instruktora skijanja. Strani državljanin može da obavlja poslove instruktora skijanja ako posjeduje važeću licencu Međunarodne asocijacije instruktora skijanja (ISIA), kao i u skladu sa posebnim propisima iz oblasti zapošljavanja stranih državljana.

5. Zakon o udruženjima i fondacijama Republike Srpske

Zakon o udruženjima i fondacijama Republike Srpske je donesen 17. 10. 2001. godine i objavljen je u „Službenom glasniku Republike Srpske“, broj 52/01, a stupio je na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske.“ Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o udruženjima građana[54] i Zakon o zadužbinama, fondacijama i fondovima.[55] Ovim zakonom  u čl. 51 je predviđeno da se njegove odredbe primjenjuju na udruženja i fondacije koje se upisuju u registar udruženja i registar fondacija. Odredbe ovog zakona shodno se primjenjuju na saveze i druge oblike povezivanja udruženja i fondacija. Ovaj zakon primjenjuju se i na udruženja i fondacije čiji je pravni status uređen posebnim zakonom, osim ukoliko bi to bilo u suprotnosti sa odredbama posebnog zakona. Zakon o sportu Republike Srpske nije bio u skladu sa ovim zakonom[56] u odnosu na dio koji se tiče broja pravnih lica koja mogu da osnuju sportsku organizaciju kao udruženje građana. U prvobitnom tekstu Zakona o sportu se predviđa da tri fizička lica ili jedno pravno lice[57] mogu da osnuju sportsku organizaciju kao udruženje građana, ali je izmjenama iz 2008. godine[58] utvrđeno da tri fizička ili pravna lica mogu da osnuju sportsku organizaciju kao udruženje. Prema čl. 8a Zakona o udruženjima i fondacijama Republike Srpske udruženje može steći status udruženja od javnog interesa ako njegovo djelovanje prevazilazi interese njegovih članova i ako je namijenjeno interesu javnosti, odnosno nekim njenim segmentima, u sljedećim oblastima: zdravstvo, nauka, socijalna zaštita, zaštita okoline, civilno društvo, ratni veterani, ljudska prava, prava manjina, pomoć siromašnim i socijalno ugroženim, pomoć invalidima, djeci i starijim licima, tolerancija, kultura, amaterski sportovi, vjerske slobode, pomoć žrtvama elementarnih nepogoda, udruženja potrošača i drugim oblastima od javnog interesa.

6. Zakon o republičkoj upravi

Zakon o republičkoj upravi donesen je 25. 11. 2008. godine i objavljen je u „Službenom glasniku Republike Srpske“, br. 118/08. Ovaj zakon je stupio na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“. Stupanjem na snagu ovog zakona prestaju da važe Zakon o ministarstvima[59] i pravne odredbe čl. 2-6, čl. 12, čl. 14-19, čl. 29-31, čl. 33-41 i čl. 91-119 Zakona o administrativnoj službi u upravi Republike Srpske.[60] Prema Zakonu o ministarstvima iz 2002. godine nije bilo planirano Ministarstvo porodice, omladina i sporta. Ovo ministarstvo je osnovano tek 2006. godine izmjenom Zakona o ministarstvima.

Prema članu 22 Zakona o republičkoj upravi Ministarstvo porodice, omladine i sporta obavlja upravne i druge stručne poslove koji se odnose na: analiziranje demografskih kretanja, praćenje i predlaganje mjera pronatalitetne politike, promovisanje porodičnih vrijednosti i zdravog porodičnog života, razvijanje i podržavanje projekata i programa udruženja usmjerenih na dobrobit djece i porodice, predlaganje programa i učešće u edukaciji stručnjaka koji rade sa djecom, mladima i porodicama radi podizanja kvaliteta porodičnog života i demografskog razvoja Republike, promovisanje prava djeteta, međunarodnu saradnju u oblasti podizanja kvaliteta porodičnog života, demografskog razvoja i prava djeteta, pružanje stručne pomoći i drugih pomoći u radu Savjeta za djecu Republike, stručnu i drugu pomoć u radu Savjeta za demografsku politiku Republike, utvrđivanje nacionalnog akcionog plana i omladinske politike Republike i staranje o njenoj primjeni, stvaranje pretpostavki za rješavanje omladinske problematike – zapošljavanje mladih, poboljšanje njihovog socijalnog statusa, uključivanje u društvo, realizaciju omladinskih projekata, podsticanje aktivnog učešća mladih u društvu, osnivanje centara za mlade, saradnju sa omladinskim organizacijama, međunardnu saradnju u oblasti omladinskog organizovanja i djelovanja, stvaranje uslova za razvoj sporta na nivou Republike i njegovo pravno regulisanje, utvrđivanje strategije razvoja sporta u Republici i praćenje realizacije strateških i programskih zadataka, ostvarivanje međunarodne saradnje samostalno ili preko zajedničkih organa BiH, izradu kratkoročnih i dugoročnih planova (olimpijski ciklus) razvoja sporta Republike i programa razvoja sporta i prikupljanje sredstava za njihovu realizaciju, utvrđivanje kriterijuma za njihovu raspodjelu i praćenje namjenskog utroška tih sredstava, stvaranje uslova za unapređivanje stručnog rada, utvrđivanje stanja sportskih objekata i potreba za novim, stvaranje pretpostavki za korišćenje sportskih objekata i terena, registraciju sportskih organizacija i drugih organizacija u sportu, prikupljanje i obradu statističkih podataka i vođenje ukupne informatike u sportu, koordinaciju rada granskih sportskih saveza Republike, grada i opštine te nadležnih organa, nadzor nad radom sportskih organizacija i drugih organizacija u sportu, izradu zakonskih i podzakonskih akata iz nadležnosti Ministarstva  i druge poslove u skladu sa zakonom.

IV. ZAKONSKO UREĐENJE SPORTA U BOSNI I HERCEGOVINI

1. Zakonski i podzakonski akti

Oblast sporta u Bosni i Hercegovini uređena je sljedećim zakonom i podzakonskim aktima. Tu spadaju:

• Zakon o sportu u Bosni i Hercegovini;
• Pravilnik o vođenju registra pravnih i fizičkih lica u oblasti sporta na nivou Bosne i Hercegovine;[61]
• Pravilnik o kategorizaciji sportista na nivou Bosne i Hercegovine;[62]
• Odluka o ustanovljenju državne nagrade za sport Bosne i Hercegovine.[63]

Već smo pomenuli da su u BiH ratifikovane sljedeće konvencije i drugi dokumenti važni za oblast sporta: Međunarodna konvencije protiv dopinga u sportu, Evropska konvencija o nasilju i nedoličnom ponašanju gledalaca na sportskim priredbama, posebno na fudbalskim utakmicama, Deklaracija o antidopingu u sportu,  Dodatni protokol na Konvenciju protiv dopinga iz Varšave od 12. 9. 2002. godine.

Pored navedenih propisa za oblast sporta u BiH od posebnog značaju su i sljedeći zakoni: Zakon o ministarstvima i drugim organima uprave Bosne i Hercegovine[64], Zakon o udruženjima i fondacijama Bosne i Hercegovine[65], Zakon o radu u institucijama Bosne i Hercegovine[66] i Okvirni zakon o registraciji poslovnih subjekata u Bosni i Hercegovini.[67]

Prijedlog Zakona o sprečavanju nereda na sportskim takmičenjima na nivou Bosne i Hercegovine je ušao u proceduru 19. 01. 2010. godine, ali nije usvojen u Parlamentarnoj skupštini BiH 23. 03. 2010. godine. Prije ovoga Prijedloga bila su još dva Prijedloga ovog zakona, ali ni oni nisu usvojeni u Parlamentarnoj skupštini BiH.[68] Savjet ministara Bosne i Hercegovine je 14. septembra 2010. godine utvrdio Prijedlog Zakona o sprečavanju dopinga u sportu u Bosni i Hercegovini i taj Prijedlog je upućen Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine na usvajanje, ali još nije donesen zakon.[69]

2. Zakon o sportu u Bosni i Hercegovini

Zakon o sportu u Bosni i Hercegovini je donesen 25. februara 2008. godine i objavljen je u "Službenom glasniku BiH,” broj 27/08. Ovaj Zakon je stupio na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku BiH“. Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o fizičkoj kulturi Bosne i Hercegovine[70] te time i Zavod za fizičku kulturu BiH, a imovina Zavoda prelazi u svojinu Bosne i Hercegovine.[71] Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sportu u Bosni i Hercegovini je donesen 16. 12. 2009. godine. Ustavni osnov za donošenje ovog zakona nalazi se u čl. IV 4a), čl. II/3i) i čl. II/4 Ustava Bosne i Hercegovine.

Razlozi za donošenje ovog zakona, kako se ističe u obrazloženju uz Zakon o sportu u Bosni i Hercegovini, jesu regulisanje sportske aktivnosti na nivou BiH kao preduslov za uključivanje BiH u međunarodne sportske asocijacije, Međunarodni olimpijski komitet i Internacionalni paraolimpijski komitet. Uslov za članstvo u svim međunarodnim sportskim asocijacijama je zakonska regulativa na nivou države i konstituisanje jedinstvenih državnih sportskih saveza. Cilj ovog zakona je da se utvrde pravila i nadležnosti u oblasti sporta na nivou BiH, ali da se ne naruše ustavna prava i obaveze entiteta i drugih nivoa administrativnog organizovanja za regulisanje pitanja iz oblasti sporta na tim nivoima. Načela na kojima se organizuje sport u BiH su sadržana u međunarodnim dokumentima čija je potpisnica BiH i tu su i evropski standardi i norme u pogledu osiguranja i zaštite ljudskih prava i osnovnih sloboda.

Prijedlog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o sportu u Bosni i Hercegovini je ušao u proceduru 16. 06. 2008. godine, ali nije usvojen od strane Parlamentarne skupštine BiH 29. 04. 2009. godine.  U obrazloženju ovog Prijedloga se navodi da je prilikom donošenja Zakona o sportu u Bosni i Hercegovini napravljen propust jer njegove pojedine odredbe nisu u skladu sa odredbama Ustava BiH. Uočena greška odnosi se na izjednačavanje entiteta Federacije BiH sa Republikom Srpskom u pravima i nadležnostima, iako prema ustavnim odredbama Ustava Federacije BiH, oblast sporta nije u nadležnosti Federacije BiH nego kantona.

Do donošenja državnog Zakona o sportu, oblast sporta bila je uređena entitetskim zakonima o sportu, odnosno u Republici Srpskoj Zakonom o sportu, dok u Federaciji BiH nije donesen Zakon o sportu, već je ova oblast regulisana zakonima o sportu kantona. Ustavom Federacije BiH nigdje se ne spominje u čijoj je nadležnosti sport, ali se u članu III 4 predviđa da kantonima pripadaju sva ovlaštenja koja nisu izričito dodijeljena federalnoj vlasti.

Zakonom o sportu u Bosni i Hercegovini uređuje se oblast sporta u Bosni i Hercegovini i isti se tretira kao djelatnost od javnog interesa.[72] Prema ovom zakonu sport u Bosni i Hercegovini se organizuje na decentralizovan način sa utvrđenim pravima i nadležnostima Bosne i Hercegovine, entiteta, Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine i drugih nivoa administrativnog organizovanja. U skladu sa ustavima entiteta i drugim nivoima administrativnog organizovanja, te njihovim Zakonima o sportu, regulišu se i pitanja iz oblasti sporta koja nisu regulisana ovim zakonom.[73]

Zakon o sportu Bosne i Hercegovine podijeljen je na devet dijelova.

U I dijelu, u opštim odredbama, najprije je utvrđen predmet zakona (čl. 1). Dalje se definiše sport (čl. 2), određuje se da je sport u BiH djelatnost od javnog interesa (čl. 3). Propisuje se međunarodna zasnovanost sporta u BiH (čl. 4). Takođe se predviđa da se sport u BiH organizuje na decentralizovan način (čl. 5). U poglavlju I u okviru prvog dijela ovog zakona, određuju se osnovni principi organizacije sporta (čl. 6). U poglavlju II utvrđuje se šta se smatra javnim interesom i ciljevima BiH u sportu (čl. 7). Dalje se uređuje strategija razvoja sporta i programa razvoja, njen sadržaj, validnost, strategije i programi na nižim nivoima vlasti. (čl. 8-11). Zakonom o sportu BiH osnovan je Savjet za sport kao najviše savjetodavno tijelo Ministartsva civilnih poslova i utvrđene su njegove nadležnosti (čl. 12). Na kraju ovog dijela propisani su uslovi za imenovanje i sastav Savjeta za sport (čl. 13).

U II dijelu, koji se odnosi na organizovanje sporta, definišu se nosioci sportskih aktivnosti (čl. 14). Zatim se reguliše upis u registar (čl. 15). U I poglavlju utvrđuju se pravna lica (sportska udruženja) u oblasti sporta i tu spadaju: a) sportski klub (amaterski i profesionalni); b) sportsko društvo; c)  sportski savez u određenom sportu; d) sportski klub invalidinih lica (amaterski i profesionalni); e) sportsko društvo invalidinih lica, f) sportski savez invalidnih lica u određenom sportu; g) Olimpijski komitet BiH; h) Paraolimpijski komitet Bosne i Hercegovine;  i) ustanove i institucije u oblasti sporta (čl. 16). Takođe definiše se sportski klub (čl. 17), koji može obavljati sportsku aktivnost amaterski (čl. 18 i 19) i profesionalno (čl. 20). Dalje se uređuje sportsko društvo (čl. 21), sportski savez i nadležnost sportskih saveza BiH (čl. 22 i 23), Olimpijski komitet BiH, njegovi osnivači, akti i program aktivnosti (čl. 24-27). Takođe se utvrđuje da se radi organizovanja sportsko-rekreativne aktivnosti i sportskih takmičenja invalidnih lica, osnivaju sportski klubovi invalidnih lica koji mogu obavljati sportsku aktivnost amaterski i profesionalno (čl. 28). Dalje se uređuje amaterski sportski klub invalidinih lica (čl. 28a), profesionalni sportski klub invalidnih lica (čl. 28b), sportsko društvo invalidnih lica (čl. 28c), sportski savez invalidnih lica (čl. 28d), nadležnost sportskih saveza invalidnih lica BiH (čl. 28e). Takođe se utvrđuje da se sportski savezi invalidnih lica udružuju u Paraolimpijski komitet BiH (čl. 29). Dalje se predviđa osnivanje udruženja sportske rekreacije i mogućnost da se udruženja-klubovi sportske rekreacije udružuju u Savez sportske rekreacije BiH (čl. 30). U poglavlju II, koje se odnosi na prava i obaveze pravnih lica, propisuje se njihova sloboda i samostalnost (čl. 31), sticanje svojstva pravnog lica upisom u registar koji vodi nadležni organ u skladu sa Zakonom o udruženjima i fondacijama BiH na nivou BiH, odnosno entiteta i drugih nivoa administrativnog organizovanja u BiH, u sjedištu organizacija (čl. 32). Zatim se utvrđuje da pravna lica koja su u smislu ovog Zakona registrovana kao udruženje u oblasti sporta, osim osnivačkog akta i statuta, moraju imati skupštinu kao najviši organ udruženja (čl. 33).  Dalje se propisuje da pravna lica mogu obavljati privredne djelatnosti samo ako je osnovna svrha takvih djelatnosti ostvarivanje ciljeva utvrđenih statutom (čl. 34). Takođe se reguliše radni odnos koji pravna lica mogu zasnovati sa sportistima, stručnim radnicima, stručnim i administrativnim osobljem (čl. 35). U poglavlju III, definišu se fizička lica u oblasti sporta i tu spadaju: sportisti, stručni i sportski radnici (čl. 36). Dalje se utvrđuje definicija sportiste (čl. 37) i vrste sportista (čl. 38).

U III dijelu zakon odnosi se na prava i obaveze sportista, stručni rad, zdravstvenu zaštitu i antidoping. U poglavlju I su regulisana prava (čl. 39) i obaveze sportiste (čl. 40). Zatim se reguliše status vrhunskog sportiste (čl. 41) i prava i obaveze sportista stranih državljana (čl. 42). Na kraju ovog poglavlja nalaze se pravne norme koje regulišu sportski sindikat (čl. 42). Poglavlje II, koje se odnosi na stručni rad u oblasti sporta, reguliše osposobljenost za stručni rad u vidu ispunjenosti uslova za obavljanje stručnih poslova u oblasti sporta (čl. 44). Dalje se predviđa vrsta stručnih poslova (čl. 45). Na kraju ovog poglavlja se regulišu stručna lica sa licencom (čl. 46). U poglavlju III je predviđena zdravstvena zaštita u sportu i antidoping kontrola. Predviđa se obavezna zdravstvena zaštita (čl. 47) i uslovi za obavljanje zdravstvenih pregleda (čl. 48). Na kraju se predviđa da je sportistima i svim učesnicima u sportu zabranjeno da uzimaju nedozvoljena stimulativna sredstva, da ih daju kao i da podstiču njihovo korištenje u skladu sa pravilima Svjetske antidoping agencije (WADA) (čl. 49).

U IV dijelu regulišu se sportska takmičenja i priredbe, sportski objekti i suzbijanje nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama. U ovom dijelu propisuje se cilj sportskih takmičenja (čl. 50), sistem, uslovi i organizacija takmičenja (čl. 51) i usklađenost sa Evropskom konvencijom o suzbijanju nasilja i nedoličnog ponašanja gledalaca na sportskim priredbama, posebno na fudbalskim utakmicama (čl. 52). Takođe je propisano da se međunarodna sportska takmičenja i sportske priredbe mogu organizovati u Bosni i Hercegovini samo ako organizator dobije saglasnost od Ministarstva civilnih poslova BiH i nadležnog entitetskog organa te ako se osiguraju uslovi koji su predviđeni pravilima međunarodnih sportskih organizacija (čl. 53-54). Dalje se definišu sportski objekti (čl. 55), kategorizacija sportskih objekata (čl. 56) i sportski objekti od interesa za BiH (čl. 57). Zakonom se predviđa suzbijanje nasilja i nedoličnog ponašanja gledalaca na sportskim priredbama (čl. 58).

U V dijelu se predviđaju nadležni organi za sport na nivou BiH. Utvrđuje se nadležnost Ministarstva civilnih poslova BiH za poslove sporta na nivou BiH, a u okviru njega sektora za sport (čl. 59-60). Ovim zakonom osniva se Agencija za antidoping kontrolu, regulišu se njene nadležnosti i unutrašnja organizacija (čl. 61-63). Na kraju ovog dijela predviđa se organizacija jedinstvenog informacionog sistema u sportu (čl. 64).

U VI dijelu propisuju se sredstva za finansiranje sportskih aktivnosti, finansiranje javnog interesa u BiH, olakšice za sportske organizacije i za ulagače sredstava za razvoj sporta (čl. 65-68). Na kraju ovog dijela reguliše se državna nagrada za sport (čl. 69).

U VII dijelu se uređuje nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i propisa koji su doneseni na osnovu ovog Zakona na nivou BiH od strane Ministarstva civilnih poslova BiH. Pitanje upravnog i stručnog nadzora na entitetskim i drugim nivoima administrativnog organizovanja vršiće prema zakonu entitetska ministarstva zadužena za sport, a na osnovu posebnih zakonskih i podzakonskih akata (čl. 70).

U VIII dijelu propisuju se kaznene odredbe tj. prekršaji za pravna i fizička lica (čl. 71).

U posljednjem, IX. dijelu, u prelaznim i završnim odredbama predviđa se prestanak važenja Zakona o fizičkoj kulturi danom stupanja na snagu ovog zakona (čl. 72). Takođe se propisuje da Olimpijski komitet BiH i sportski savezi na nivou BiH, koji su djelovali do donošenja ovog zakona, nastavljaju svoj rad i djelovanje, s tim što su dužni da u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona reorganizuju i usklade svoje normativne akte s odredbama ovog zakona (čl. 73). Dalje se predviđa obaveza donošenja podzakonskih akata i usklađenih zakona u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona  (čl. 74-75). Na kraju se reguliše formiranje sektora za sport i Agencije za antidoping kontrolu u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona (čl. 76) i stupanje na snagu zakona osmog dana od objavljivanja u „Službenom glasniku BiH“ (čl. 77).

2.1. Primjena Zakona  o sportu u Bosni i Hercegovini

Zakon o sportu Bosne i Hercegovine je značajan po tome što se njime osniva Agencija za antidoping kontrolu.[74] Odlukom Savjeta ministara BiH[75] određen je početak rada i sjedište Agencije za antidoping kontrolu. Takođe je Odlukom Savjeta ministara BiH[76] imenovan i direktor Agencije za antidoping kontrolu. Osim navedenog, osnovana je i Komisija za antidoping pri Olimpijskom komitetu BiH. Ono što je bitno pomenuti jeste da BiH nema laboratorije za antidoping kontrolu i zbog toga će morati sarađivati sa susjednim regionalnim centrima. S tim u vezi, potrebno je preduzeti određene mjere u vidu planiranja finansijskih sredstava u budžetu BiH. Osim toga, osnivanjem Agencije za antidoping BiH će moći početi ispunjavati svoje obaveze koje je preuzela ratifikacijom Međunarodne konvencije protiv dopinga u sportu, u protivnom sportisti BiH neće moći učestvovati na međunarodnim takmičenjima.[77]

Agencija za antidoping kontrolu osniva se kao samostalna upravna organizacija za praćenje i sprovođenje međunarodnih konvencija protiv dopinga u sportu u Bosni Hercegovini.[78] Njenim radom rukovodi direktor kojeg imenuje Savjet ministara BiH na prijedlog predsjedavajućeg Savjeta ministara BiH. Direktor Agencije za antidoping kontrolu ima dva pomoćnika direktora.[79] Agencija za antidoping kontrolu obavlja sljedeće poslove: a) sistematski prati i koordinira aktivnosti protiv dopinga u sportu; b) predlaže i sprovodi mjere protiv dopinga u sportu; v) odgovorna je za primjenu konvencija, kodeksa WADA i pravila Međunarodnog olimpijskog komiteta, Međunarodnog paraolimpijskog komiteta i međunarodnih sportskih saveza; g) rukovodi pripremama i procedurama za donošenje zakona kojim se uređuje ova oblast.[80] Što se tiče unutrašnje organizacije Agencije, Pravilnik o unutrašnjoj organizaciji i radu Agencije za antidoping kontrolu donosi direktor uz saglasnost Savjeta ministara BiH.[81]

Značajno je pomenuti i strategiju razvoja sporta u BiH koja se utvrđuje da bi se ostvario javni interes i ciljevi u sportu BiH i ona se donosi za najmanje četiri godine (olimpijski ciklus). Na osnovu Strategije donose se programi razvoja sporta. Strategiju i program razvoja sporta u BiH usvaja Parlamentarna skupština BiH na prijedlog Savjeta ministara BiH, uz prethodno pribavljene saglasnosti entiteta i Brčko Distrikta BiH. U skladu sa Strategijom, ovim Zakonom i drugim zakonskim propisima entiteti i drugi nivoi administrativnog organizovanja donose svoje strategije i programe razvoja sporta.[82]

Zakonom o sportu u BiH je predviđeno formiranje Savjeta za sport BiH[83], kao najvišeg savjetodavnog tijela Ministarstva civilnih poslova BiH, koje se brine za razvoj i kvalitet sporta na nivou BiH. Savjet za sport BiH formiran je Odlukom Savjeta ministara BiH.[84] Takođe treba naglasiti da se međunarodna sportska takmičenja i sportske priredbe sada mogu organizovati u BiH samo ako organizator dobije saglasnost od Ministarstva civilnih poslova BiH i nadležnog entitetskog organa te ako osigura uslove koji su predviđeni pravilima međunarodnih sportskih organizacija. Zakonom o sportu u BiH predviđene su posebne olakšice za sportiste i sportske organizacije, a naročito prilikom izgradnje i održavanja sportskih objekata, organizacije velikih sportskih takmičenja, sportskih priredbi, nabavke sportske opreme i u pogledu sistematskih pregleda sportista.[85]

Interensantno je spomenuti neke primjere vezane za probleme u primjeni Zakona o sportu u Bosni i Hercegovini. Ovim zakonom se u čl. 73 predviđa da Olimpijski komitet BiH i sportski savezi na nivou BiH koji su djelovali do donošenja ovog zakona nastavljaju svoj rad i djelovanje, s tim što su dužni da se u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog Zakona reorganizuju i usklade svoje normativne akte s odredbama ovog Zakona. Zanimljivo je pomenuti i čl. 22 Zakona o sportu u BiH, koji se odnosi na sportske saveze koji se organizuju na nivou BiH i entiteta. Za jedan sport na nivou BiH može da se osnuje samo jedan sportski savez. Sportski savez BiH osniva se u skladu sa Zakonom o sportu u BiH i Zakonom o udruženjima i fondacijama BiH, na osnovu odluka entitetskih sportskih saveza o dobrovoljnom udruživanju, a u slučaju spora između entitetskih sportskih saveza, odluku o tome donosi Savjet ministara BiH. Ako zbog nerazvijenosti sporta ne postoji organizovan sportski savez na nivou jednog entiteta, registrovanje saveza na nivou BiH za taj sport izvršiće se uz saglasnost Ministarstva civilnih poslova BiH, a do ispunjenja uslova iz stava 3 čl. 22 Zakona o sportu BiH. Ovdje se može pojaviti problem, kako se to osnovano ističe u Strategiji razvoja sporta Bosne i Hercegovini, kada je sportski savez djelovao pod nazivom BiH i koji nema odluke dva entitetska saveza o dobrovoljnom udruživanju, ali posjeduje pravni kontinuitet, jer je već registrovan pod tim nazivom u Ministarstvu pravde BiH, odnosno već je ranije registrovan u nadležnom sudu. Dešava se da u takvim situacijama postoje naknadno formirani entitetski savezi određenog sporta koji žele da osnuju savez tog sporta na državnom nivou, ali to nije moguće jer već postoji (shodno gore pomenutom pravnom kontinuitetu) sportski savez tog sporta koji u svom nazivu nosi naziv BiH.

Zatim, u primjeni Zakona o sportu u BiH, uočena je potreba pojašnjenja razlike između amaterskog i profesionalnog sportskog kluba[86], jer se amaterski sportski klub osniva kao udruženje građana za obavljanje sportske djelatnosti, a profesionalni sportski klub se registruje kao poslovni subjekt kod nadležnog suda, u skladu sa Okvirnim zakonom o registraciji poslovnih subjekata u BiH[87]. Takođe, smatramo da je učinjen propust prilikom izrade Zakona o sportu u BiH, mada se takva odredba ne nalazi ni u Zakonu o sportu Republike Srpske, koja se odnosi na imovinsku odgovornost sportiste za tjelesne povrede, kako je na primjer učinjeno u čl. 17 Zakona o sportu Republike Srbije.[88]

Najočitiji primjer koji odslikava probleme u sportu u Bosni i Hercegovini možemo vidjeti na slučaju Fudbalskog saveza BiH (U daljem tekstu: FSBiH). Prema čl. 6, st. 1 Statuta[89] FSBiH ovaj savez se sastoji se od dvije asocijacije: Nogometnog saveza Federacije BiH (U daljem tekstu: NSFBiH) koji se sastoji od deset kantonalnih/županijskih nogometnih/fudbalskih saveza i Fudbalskog saveza Republike Srpske (U daljem tekstu: FSRS), koji se sastoji od svojih područnih fudbalskih saveza. Prema članu 13, st. 1 Statuta, FSBiH ima sljedeće organe: a) Generalnu skupštinu (zakonodavni organ); b) Izvršni odbor (izvršni organ); c) Predsjedništvo (organ za hitnost); d) Predsjednika (predstavnički organ); e) Pravna tijela (pravosudni organ); f) Generalnog sekretara (administratitvni organ). Skupštinu FSBiH prema čl. 16, st. 1 Statuta čini 60 delegata: 40 delagata koji predstavljaju NSFBiH i 20 delegata koji predstavljju FSRS. U nadležnost Skupštine prema čl. 19, st. 2, tač. c Statuta FSBiH između ostalog spada i usvajanje i izmjena i dopuna Statuta. Prema čl. 18, st. 1 Statuta FSBiH Skupština (redovna i vanredna) može pravovaljano donositi odluke ako je prisutno više od ¾ svih delegata. Kada je u pitanju donošenje i izmjena i dopuna Statuta FSBiH prema čl. 24, st. 1 Statuta Skupština (redovna i vanredna) donosi odluke ¾ većinom od ukupnog broja svih delegata Skupštine.

Ovdje se problem javlja zbog toga što prema čl. 32 Statuta Predsjedništvo FSBiH sastoji se od tri člana: a) predsjednika, b) prvog potpredsjednika; c) drugog potpredsjednika. Dva člana Predsjedništva moraju predstavljati NSFBiH, a jedan FSRS. Tokom njihovog mandata, članovi Predsjedništva rotiraju svoje funkcije svakih 16 mjeseci, u skladu sa odredbama čl. 34, st. 1  Statuta. Fudbalskom savezu BiH je prijetila automatska suspenzija ako se ne usvoji novi Statut od strane Skupštine FSBiH koji je u skladu sa statutima UEFA-e[90] i FIFA-e.[91] Ovaj Statut je sporan zbog insistiranja da ostane tročlano Predsjedništvo u FSBiH. FSBiH na vanrednoj sjednici održanoj 29. marta 2011. godine nije usvojio novi Statut, te je prvog aprila 2011. godine FSBiH  suspendovan. Pod suspenzijom se podrazumijeva zabrana klubovima da igraju u evro – kupovima, a reprezentacija neće moći da nastavi kvalifikacije za evropski šampionat. Statut FSBiH jednoglasno je usvojen 26. maja 2011. godine prema kome su delegati prihvatili ukidanje Predsjedništva, koje će prema novom Statutu u narednom periodu zamijeniti Predsjednik FSBiH sa četvorogodišnjim mandatom. Nakon usvajanja Statuta  FIFA je 30. maja 2011. godine donijela odluku o ukidanju suspenzije FSBiH.

3. Prijedlog Zakona o sprečavanju dopinga u sportu u Bosni i Hercegovini

Savjet ministara Bosne i Hercegovine je 14. septembra 2010. godine utvrdio Prijedlog Zakona o sprečavanju dopinga u sportu u Bosni i Hercegovini i taj Prijedlog je upućen Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine i ušao je u proceduru 02.12. 2010. godine, ali još nije donesen zakon. U izradi ovog Prijedloga učestvovali su, osim predstavnika Agencije za antidoping kontrolu, predstavnici državnog i entitetskih ministarstava odnosno Odjela Vlade Brčko Distrikta BiH nadležnih za sport, Olimpijskog komiteta BiH i Paraolimpijskog komiteta BiH.[92] Pravne odredbe o dopingu nalaze se i u Zakonu o sportu Republike Srpske[93] i u Zakonu o sportu BiH.[94] Lista zabranjenih sredstava Antidoping agencije BiH za 2011. godinu nalazi se na inetrnet prezentaciji Vlade Republike Srpske.[95]

Ovim Prijedlogom uređuju se mjere i aktivnosti za sprečavanje dopinga u sportu u Bosni i Hercegovini i mjere za kršenje antidoping propisa, prekršaji i kazne. Prijedlog ima 68 članova i podijeljen je u dvadeset dva dijela: opšte odredbe; definicije; javni interes, međunarodna zasnovanost i decentralizacija; kršenje antidoping propisa; dokaz o dopingu; Lista zabranjenih sredstava; dužnost i odgovornost organizacija za borbu protiv dopinga; obaveze sportista i njihovog pomoćnog osoblja; doping kontrola; mjere za kršenje antidoping propisa; diskvalifikacija sportskih rezultata; postupak utvrđivanja odgovornosti i izricanje mjera; javno objavljivanje i privatnost; izobrazba; istraživanje; Agencija za antidoping kontrolu; organi Agencije za antidoping kontrolu; finansiranje Agencije za antidopingu kontrolu; nadzor; prekršaji; podzakonski akti; prelazne i završne odredbe.  

U I dijelu, u opštim odredbama, uređuju se mjere i aktivnosti za sprečavanje dopinga u sportu u Bosni i Hercegovini i mjere za kršenje antidoping propisa, prekršaji i kazne (čl. 1).

U II dijelu, propisuju se definicije, odnosno značenje izraza koji se koriste u ovom zakonu (čl. 2).

U III dijelu se utvrđuje da sprečavanje dopinga u sportu predstavlja djelatnost od javnog interesa (čl. 3). Dalje se propisuje međunarodna zasnovanost (čl. 4). Zabranjuje se diskriminacija sportista po bilo kojoj osnovi (čl. 5). Dalje se predviđa da u skladu sa Ustavom BiH, ustavima entiteta i drugih nivoa administrativnog organizovanja te njihovim zakonima o sportu i ovim zakonom mogu se zakonski regulisati pitanja iz oblasti sprečavanja dopinga u sportu na svim nivoima administrativnog organizovanja u BiH (čl. 6). Takođe se predviđa primjena drugih zakona (čl. 7).

U IV dijelu regulišu se slučajevi kada postoji kršenje antidoping propisa (čl. 8).

U V dijelu uređuje se teret utvrđivanja počinjenog kršenja antidoping propisa koji leži na organizaciji za borbu protiv dopinga (čl. 9).

U VI dijelu uređuje se Lista zabranjenih sredstava (čl. 10).

U VII dijelu nalaze se odredbe koje se odnose na dužnost i odgovornost organizacija za borbu protiv dopinga (čl. 11).

U VIII dijelu regulišu se obaveze sportista i njihovog pomoćnog osoblja (čl. 12 i 13).

U IX dijelu predviđa se doping kontrola: standardi za doping kontrolu (čl. 14); provođenje doping kontrole (čl. 15); doping kontrola na takmičenjima (čl. 16); doping kontrola izvan takmičenja (17); registrovana test grupa (čl. 18); doping kontrolor (čl. 19); korištenje ovlaštenih laboratorija (čl. 20); svrha prikupljanja i analize uzoraka (čl. 21); ponovna analiza uzoraka (čl. 22); upravljanje rezultatima (čl. 23).

U X dijelu uređuju se mjere koje se izriču zbog kršenja antidoping propisa u vidu: diskvalifikacije sportskih rezultata; privremene suspenzije; zabrane učešća na takmičenju; zabrane obavljanja funkcija u oblasti sporta (čl. 24). 

U XI dijelu reguliše se diskvalifikacija rezultata na takmičenju (čl. 25). Dalje se regulišu diskvalifikacije i posljedice (čl. 26). Zatim se predviđa privremena suspenzija (čl. 27) i zabrana učestvovanja na takmičenju (čl. 28-36). Zatim se regulišu otežavajuće okolnosti tako da mjere zabrane učestvovanja na takmičenju mogu biti uvećane sportisti do četiri godine ako postoje ove okolnosti (čl. 34). Takođe se reguliše drugo i treće kršenje antidoping propisa (čl. 35). Propisuje se status sportista i njihovog pomoćnog osoblja za vrijeme zabrane (čl. 36). Predviđa se da se odredbe koje se tiču mjere zabrane učestvovanja na takmičenju odnose i na mjeru zabrane obavljanja funkcija u oblasti sporta (čl. 37). Dalje se predviđa da osobe  za koje se utvrdi da su odgovorne za doping odgovaraju za štetu koja nastane za druge osobe prema opštim pravilima o odgovornosti za štetu (čl. 38). Reguliše se gubitak statusa sportiste i njegovog pomoćnog osoblja koje imaju po kategorizaciji u BiH za vrijeme trajanja izrečene mjere (čl. 39). Na kraju, predviđaju se mjere za sportske timove (čl. 40).

U XII dijelu reguliše se postupak utvrđivanja odgovornosti i izricanje mjera. Za izricanje mjera u prvostepenom postupku utvrđuje se nadležnost sportskog saveza registrovanog na nivou BiH, u skladu sa Zakonom o sportu u BiH i upisanom u registar Ministarstva civilnih poslova BiH. Za izricanje mjera u drugostepenom postupku nadležan je Antidoping odbor (čl. 41). Dalje se predviđa mogućnost vođenja upravnog spora protiv konačnih upravnih akata podnošenjem tužbe Sudu BiH (čl. 42).

U XIII dijelu reguliše se javno objavljivanje (čl. 43) i privatnost podataka (čl. 44).

U XIV dijelu predviđa se izobrazba: osnovna načela (čl. 45) i saradnja (čl. 46).

U XV dijelu propisuje se istraživanje (čl. 47), tipovi istraživanja (čl. 48) i istraživačka praksa (čl. 49).

U XVI dijelu reguliše se Agencija za antidoping kontrolu, njeno sjedište, pečat i obavljanje poslova (čl. 50-52).

U XVII dijelu propisuju se organi Agencije za antidoping kontrolu: Antidoping odbor i Odbor za izuzeća u terapijske svrhe koji se imenuju na period od četiri godine (čl. 53).  Dalje se utvrđuje sastav i imenovanje Antidoping odbora i njegova nadležnost (čl. 54  i 55). Zatim se propisuje imenovanje, sastav i nadležnost Odbora za izuzeće u terapijske svrhe (čl. 56-58).

U XVIII dijelu predviđaju se sredstva za finansiranje Agencije za antidoping kontrolu (čl. 59).

U XIX dijelu utvrđuje se nadzor nad primjenom ovog zakona i propisa od strane Agencije za antidoping kontrolu (čl. 60). 

U XX dijelu propisuju se prekršaji i visina novčane kazne za pravna i fizička lica kao i nadležnost sudova (čl. 61-64).

U XXI dijelu utvrđuje se rok za donošenje podzakonskih akata od strane Agencije za antidoping kontrolu (čl. 65).

XXII dijelu predviđa se usklađivanje opštih akata organizacija za borbu protiv dopinga i sportskih organizacija BiH (čl. 66) i rok za imenovanje organa predviđenih ovim zakonom (čl. 67). Na kraju se utvrđuje stupanje na snagu ovog zakona osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku BiH“ (čl. 68).

Na osnovu Prijedloga Zakona o sprečavanju dopinga u sportu u Bosni i Hercegovini možemo da zaključimo sljedeće. U ovom Prijedlogu nije predviđeno nijedno krivično djelo, već se samo propisuju prekršaji za pravna i fizička lica i građanskopravna odgovornost za štetu koju počini osoba za koju se utvrdi da je  odgovorna za doping drugoj osobi. Primjera radi možemo navesti Zakon o sprečavanju dopinga u sportu u Republici Srbiji gdje su predviđena tri krivična djela: upotreba doping sredstava, omogućavanje upotrebe doping sredstava, neovlašćena proizvodnja i stavljanje u promet doping sredstava. Nepostojanje krivičnih djela u Prijedlogu, čini nam se pogrešnim. U Prijedlogu se, takođe, ne predviđa inspekcijski nadzor nad primjenom zakona, što se može takođe okarakterisati kao njegov nedostatak.

V. ZAKLJUČAK

Što se tiče pravnog uređenja sporta u Bosni i Hercegovini ono je dosta složeno zbog postojanja brojnih zakona. Taj podatak još više podupire činjenica da Ustavom Federacije BiH sport ne spada u nadležnost Federacije BiH, već kantona, koji su donijeli svoje zakone kojima regulišu ovu oblast. Što se tiče pravnog uređenja sporta u Republici Srpskoj situacija je znatno jednostavnija nego u Federaciji BiH. U Republici Srpskoj su donijeti Zakon o sportu, Zakon o javnim skijalištima,  Zakon o sprečavanju nasilja na sportskim priredbama i niz drugih podzakonskih akata koji su neophodni za dalju primjenu zakona. Zakon o sportu Republike Srpske i podzakonski akti za sprovođenje ovog zakona su uglavnom usklađeni sa Zakonom o sportu u Bosni i Hercegovini, što se ne može reći za sve zakone kantona u Federaciji BiH. Čini nam se da je u Zakonu o sportu Republike Srpske potrebno detaljnije regulisati neka pitanja kao što je na primjer odnos između amaterskih i profesionalnih sportskih organizacija.

Na nivou Bosne i Hercegovine je donijet Zakon o sportu u Bosni i Hercegovini, dok Prijedlog Zakona o sprečavanju nereda na sportskim takmičenjima nije usvojen, a Prijedlog Zakona o sprečavanju dopinga u sportu u Bosni i Hercegovini je u proceduri donošenja. Zakonom o sportu u Bosni i Hercegovini sportska aktivnost je regulisana na nivou Bosne i Hercegovine zbog potrebe uključivanja Bosne i Hercegovine u međunarodne sportske asocijacije, Međunarodni olimpijski komitet i Internacionalni paraolimpijski komitet. Na osnovu ovog zakona sport u Bosni i Hercegovini organizuje se na decentralizovan način sa utvrđenim pravima i nadležnostima Bosne i Hercegovine, entiteta, Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine i drugih nivoa administrativnog organizovanja. U skladu sa ustavima entiteta i drugim nivoima administrativnog organizovanja, te njihovim Zakonima o sportu, regulišu se i pitanja iz oblasti sporta koja nisu regulisana ovim zakonom.

Zakon o sportu u Bosni i Hercegovini ima niz svojih prednosti koje se tiču na primjer osnivanja Agencije za antidoping kontrolu, predviđanje posebnih olakšica za sportiste i sportske organizacije, a naročito prilikom izgradnje i održavanja sportskih objekata, organizacije velikih sportskih takmičenja, sportskih priredbi, nabavke sportske opreme i u pogledu sistematskih pregleda sportista. Značajno je pomenuti i organizovanje sportskih klubova, društava i sportskih saveza invalidnih lica. Međutim, problemi u sportu u Bosni i Hercegovini postoje što se najbolje moglo vidjeti na primjeru Fudbalskog saveza Bosne i Hercegovine.

Mrs. Milica Dragičević, LL.MA.

Senior Assistant, Faculty of Law University of Eastern Sarajevo, R. of Srpska

REGULATION OF SPORT IN THE REPUBLIC OF SRPSKA

Summary

The subject of this paper is the presentation and analysis of legislation in the field of sport in the Republic of Srpska.The main subject of discussion are the provisions of the Law on sport, the Law on preventing violence at sporting events, the Law on public ski resorts, the Law on sport in Bosnia and Herzegovina and the draft Law on the prevention of doping in sport in Bosnia and Herzegovina. Special attention is devoted to the work and solutions of law that govern the area of sport in Serbia and Croatia.

Key words: sport, sports organizations, contracts in the field of sports, sporting events, violence, public ski resort.

---

[1] Čl. 2, st. 1 Zakona o sportu (ZSRS), Službeni  glasnik Republike Srpske, br. 4/02, 66/03, 73/08 i 102/08.

[2] Čl. 4 Zakona o sportu u Bosni i Hercegovini (ZSBiH), Službeni glasnik Bosne i Hercegovine, br. 27/08 i 102/09.

[3] Ovaj Prijedlog zakona nalazi se na internet prezentaciji Parlamentarne skupštine BiH http://www.parlament.ba/, 12. 02. 2011.

[4] Zakon o sprečavanju nasilja na sportskim priredbama (ZSNSP), Službeni glasnik Republike Srpske, br. 14/04 i 13/10.

[5] Zakon o javnim skijalištima (ZJS), Službeni glasnik Republike Srpske, br. 15/10.

[6] Ova Konvencija je usvojena 19. 10. 2005. godine u Parizu. Predsjedništvo BiH je 11. 02. 2009. godine donijelo Odluku o ratifikaciji Međunarodne konvencije protiv dopinga u sportu i ista je objavljena u "Službenom glasniku BiH – Međunarodni ugovori", br. 2/09 od 26. 3. 2009. godine. Instrument o ratifikaciji uručen je Kancelariji generalnog direktora UNESKA 22. 4. 2009. godine. U Republici Srbiji je 13. 05. 2009. godine donijet Zakon o potvrđivanju Međunarodne konvencije protiv dopinga u sportu i objavljen u „Službenom glasniku Republike Srbije“, br. 38/09.

[7] Ova Konvencija je usvojena 19. avgusta 1985. godine u Strazburu, a u Bosni i Hercegovini  je ratifikovana 29. 12. 1994. godine, a stupila je na snagu 01. 02. 1995. godine.

[8] Odluka o ratifikaciji Deklaracije o antidopingu u sportu objavljena je u "Službenom glasniku BiH - Međunarodni sporazumi" br. 2/05 od 26. 01. 2005. godine.

[9] Predsjedništvo BiH donijelo je 14. 04. 2004. godine Odluku o ratifikaciji Dodatnog protokola.

[10] Više o tome vidjeti u Strategiji razvoja sporta Bosne i Hercegovine iz jula 2010. godine koja se nalazi na internet prezentaciji Miniistarstva civilnih poslova Bosne i Hercegovine http://www.mcp.gov.ba/, 15. 02. 2011.

[11] O podjeli nadležnosti između Bosne i Hercegovine i enititeta vidjeti više: G. Marković, Ustav Bosne i Hercegovine, u: Uvod u politički sistem Bosne i Hercegovine – izabrani aspekti (zbornik radova), Fondacija „Konrad Adenauer,“ Predstavništvo u Bosni i Hercegovini i Sarajevski otvoreni centar, Sarajevo, 2009, 69-71; G. Marković, Federalizam u ustavnom sistemu Bosne i Hercegovine (doktorska disertacija), Pravni fakultet, Beograd, 2009, 194-205, 207, 210.

[12] Ustav Bosne i Hercegovine je stupio na snagu 14. decembra 1995, s tim da je zanimljivo pomenuti da nikad nije objavljen na našem jeziku u Službenom glasniku Bosne i Hercegovine. Tekst Ustava Bosne i Hercegovine se može naći na internet prezentaciji Ustavnog suda Bosne i Hercegovine http://www.ccbh.ba/bos/, 10. 01. 2011.

[13] Ustav Federacije BiH  je donesen 30. marta 1994. godine.

[14] Skupština srpskog naroda u Bosni i Hercegovini je kasnije promijenila naziv u Narodnu skupštinu Republike Srpske.

[15] Sl. glasnik Republike Srpske, br. 3/92, 06/ 92, 8/92, 15/92 i 19/92. Usvojeni Amandmani na Ustav Republike Srpske nalaze se na internet prezentaciji Narodne skupštine Republike Srpske http://narodnaskupstinars.net/, 10. 01. 2011.

[16] Službeni glasnik Republike Srbije, br. 98/06.

[17] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 98/09.

[18] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 17/10.

[19] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 74/09.

[20] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 15/07.

[21] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 59/07.

[22] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 77/02.

[23] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 108/07 i 99/09.

[24] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 28/02.

[25] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 112/06 i 64/07.

[26] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 118/08, 11/09 i 74/10.

[27] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 52/01 i 42/05.

[28] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 118/08 i 58/ 09.

[29] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 127/08.

[30] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 67/10.

[31] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 21/96.

[32] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 32/94.

[33] Čl. 54, st. 2 ZSRS.

[34] Čl. 18  Zakona o sportu (ZSS), Službeni  glasnik Republike Srbije, br. 52/96 i 101/05. U Crnoj Gori je Zakon o sportu je donesen 2004. godine i objavljen u „Službenom listu Crne Gore“, br. 049/04-12 i br. 013/07-36.

[35] Zakon o športu (ZŠH), Narodne novine, br. 71/06 i 124/10.

[36] M. Mićović, Sportsko privredno društvo, u: Zbornik Pravnog fakulteta u Splitu, br. 2/2010, 276-277.

[37] U ZSBiH amaterski sportski klub osniva kao udruženje građana za obavljanje sportske djelatnosti, a profesionalni sportski klub osniva se kao privredno društvo, odnosno preduzeće s ciljem obavljanja sportske djelatnosti. Vid.: čl. 18 i 20 ZSBiH.

[38] M. Mićović, op. cit., 278.

[39] Prema čl. 8, st. 1 i 2 ZŠH učestvovanje u sportskim takmičenjima smatra se profesionalnim ako sportista koji učestvuje u sportskim takmičenjima ima sklopljen ugovor o profesionalnom igranju ili ugovor o radu sa sportskim klubom ili ako sportista obavlja samostalnu sportsku djelatnost učestvovanja u sportskim takmičenjima. Sportista koji profesionalno učestvuje u sportskim takmičenjima je osoba kojoj je bavljanje sportom osnovno zanimanje i kojemu se po toj osnovi uplaćuje doprinos za obavezna osiguranja u skladu sa posebim propisima.

[40] čl. 64 ZSRS.

[41] čl. 19 ZSS.

[42] Inspekcijski nadzor je predviđen i čl. 85 ZŠH.

[43] Up. sa čl. 53 ZŠH.

[44] Vid.: čl. 60 ZSS i čl. 26 ZSRS.

[45] Čl. 21-24 ZSRS.

[46] Čl. 39-42 ZSS.

[47] Up. sa čl. 24 ZŠH. Što se tiče ZSRS postoji neusklađenost u odnosu na ZSBiH u više segmenata koji se odnosi na primjer na stručni rad u oblasti sporta, a konkretno na čl. 26 ZSRS i čl. 44 ZSBiH u pogledu ispunjavanja uslova za obavljanje stručnog rada u oblasti sporta. Takođe, postoji neusklađenost između čl. 40 ZSRS i čl. 30 ZSBiH koji se odnosi na pravni oblik osnivanja udruženja sportske rekreacije. Neusklađenost postoji i u čl. 44 ZSRS sa čl. 20 ZSBiH.

[48] U Republici Srbiji Zakon o sprečavanju nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama je donijet 2003. godine i objavljen u „Službenom glasniku Republike Srbije“, br. 67/2003,  67/03, 101/05-dr. zakon, 90/07, 72/09-dr. zakon i 111/09. U Republici Crnoj Gori je donijet Zakon o sprječavanju nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama 17. 05. 2007. godine i objavljen je u „Službenom  listu Crne Gore“,br. 027/07-38.

[49] čl. 58 ZSBiH.

[50] čl. 52 ZSBiH.

[51] čl. 123 ZSRS.

[52] N. Đurđević, Javne vlasti i sport, Kragujevac, 2007, 212; N. Đurđević, Sportske priredbe, Kragujevac, 1994, 37-38.

[53] U Republici Srbiji Zakon o javnim skijalištima je donijet 2006. godine i objavljen u „Službenom glasniku Republike Srbije“, br. 46/06. U Republici Crnoj Gori Zakon o skijalištima  je donijet 29. 11. 2007. godine i objavljen je u „Službenom listu Crne Gore“, br. 013/07-1.

[54] Službeni list SRBiH, br. 5/90 i 21/90.

[55] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 14/94.

[56] čl. 9 Zakona o udruženjima i fondacijama Republike Srpske.

[57] Prema čl. 18 i 19 ZSBiH amaterski sportski klub organizuje se kao udruženje građana i njega mogu da osnuju najmanje tri fizička lica ili pravno lice.

[58] Službeni. glasnik Republike Srpske, br. 73/08.

[59] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 70/02, 33/04, 118/05 i 33/06.

[60] Službeni glasnik Republike Srpske, br. 16/02, 62/02, 38/03, 49/06 i 20/07.

[61] Službeni glasnik Bosne i Hercegovine, br. 104/08.

[62] Službeni glasnik Bosne i Hercegovine, br. 2/09.

[63] Službeni glasnik Bosne i Hercegovine, br. 2/09.

[64] Službeni glasnik Bosne i Hercegovine, br. 5/03, 42/03, 26/04, 42/04, 45/06, 88/07 i 35/09.

[65] Službeni glasnik Bosne i Hercegovine, br. 32/01, 42/03 i 63/08.

[66] Službeni glasnik Bosne i Hercegovine, br. 26/04, 7/05 i 48/05.

[67] Službeni glasnik Bosne i Hercegovine, br. 42/04.

[68] Ovaj Prijedlog zakona nalazi se na internet prezentaciji Parlamentarne skupštine BiH http://www.parlament.ba/, 20. 02. 2011. godine. Prvi Prijedlog Zakona o sprečavanju nereda na sportskim takmičenjima  je ušao u proceduru 12. 01. 2009. godine, ali nije usvojen u Parlamentarnoj skupštini BiH 18. 02. 2009. godine. Drugi Prijedlog ovog zakona je ušao u proceduru 03. 11. 2009. godine, ali nije usvojen u Parlamentarnoj skupštini BiH 16. 12. 2009. godine. Parlamentarna skupština BiH ustanovljena je Ustavom BiH i ona se sastoji se od dva doma - Predstavničkog doma i Doma naroda, a sve zakonodavne odluke donose se usvajanjem u oba doma Parlamentarne skupštine BiH.

[69] Više o dopingu vid.: N. Đurđević, Komentar Zakona o sprečavanju dopinga u sportu, Kragujevac, 2008; N. Đurđević, Javne vlasti i sport, Kragujevac, 2007, 165-209; M. J. Mitten, H. Opie, “Sports Law”:Implications for the Development of International, Comparative, and National Law and Global Dispute Resolution, Tulane Law Review, vol. 85 december 2010, 269-322; B. W. Miller, The Case for Perfection, Journal of the Philosophy of Sport, 2009, Vol. 36 Issue 2, p127-139, 13p; S. Michael, The Doping Dilemma, Scientific American, Apr2008, Vol. 298 Issue 4, p82-89, 7p; M. Marcus, E. Anne-Marie, B. Ralf, Moral and ethical decision-making: A chance for doping prevention in sports?, Nordic Journal of Applied Ethics / Etikk i praksis, 2010, Vol. 4 Issue 1, p69-85, 17p.

[70] Službeni glasnik SRBiH, br. 24/91.

[71] čl. 72 ZSBiH.

[72] čl. 3 ZSBiH.

[73] čl. 5 ZSBiH.

[74] čl. 61-63 ZSBiH; U ZŠH je članom 73 predviđeno osnivanje Hrvatske agencije za borbu protiv dopinga u sportu, međutim kasnijim izmjenama zakona iz 22. 10. 2010. godine ova agencija pripaja se Hrvatskom zavodu za toksiologiju koji mijenja naziv u: „Hrvatski zavod za toksilogiju i antidoping.“ U Republici Srbiji je čl. 26 Zakona o sprečavanju dopinga u sportu osnovana Antidoping agencija Republike Srbije. Ovaj zakon je donijet 2005. godine i objavljen u „Službenom glasniku Republike Srbije“, br. 101/05.

[75] Službeni glasnik BiH, br. 52/08.

[76] Službeni glasnik BiH, br. 27/09.

[77] Vidjeti više o tome u Strategiji razvoja sporta Bosne i Hercegovine iz jula 2010. godine koja je objavljena na internet prezentaciji Ministarstva civilnih poslova BiH: http://www.mcp.gov.ba/, 05. 02. 2011.

[78] čl. 61, st. 2 ZSBiH.

[79] čl. 61, st. 3-5 ZSBiH.

[80] čl. 62 ZSBiH.

[81] čl. 63 ZSBiH.

[82] čl. 8-11 ZSBiH. Strategija razvoja sporta Republike Srpske je donijeta za period od 2008. do 2012 godine. Više o tome vidjeti u Strategiji razvoja sporta Bosne i Hercegovine, http://www.mcp.gov.ba/, 05. 02. 2011.

[83] čl. 12 i 13 ZSBIH.

[84] Službeni glasnik BiH, br. 40/09.

[85] čl. 67 ZSBiH.

[86] čl. 18 i 20 ZSBiH.

[87] Službeni glasnik BiH, br. 42/04.

[88] Vidjeti više o tome: N. Đurđević, Komentar Zakona o sportu, Kragujevac, 1997, 29-35; J. Radišić, Obligaciono pravo, Beograd, 2004, 226.

[89] Na osnovu Zakona o udruženjima i fondacijama Bosne i Hercegovine, Statuta Fudbalskog saveza BiH, Statuta  FIFA-e, Statuta UEFA-e, Skupština FSBiH, na sjednici održanoj 21. 12. 2006. godine usvojila je Statut Fudbalskog saveza BiH. Statut se nalazi na internet prezentaciji Fudbalskog saveza BiH, http:// www.nfsbih.ba/, 10. 02. 2011.

[90] Evropska fudbalska unija –Union Europeenne des Football Associations.

[91] Međunarodna fudbalska federacija – Federation Internationale des Football Associations.

[92] http://www.ada.gov.ba/, 16. 07. 2011.

[93] čl. 51 ZSRS.

[94] čl. 49 ZSBiH.

[95] http://www.vladars.net, 09. 02. 2011.